Κάπου ανάμεσα σε ένα ξέγνοιαστο απόγευμα και μια στιγμή περιέργειας, σχεδόν όλοι έχουμε δοκιμάσει να γαργαλήσουμε τον εαυτό μας. Ίσως από βαρεμάρα, ίσως από πείραμα. Και πάντα η κατάληξη είναι η ίδια: τίποτα. Ούτε γέλιο, ούτε ανεξέλεγκτες κινήσεις, ούτε το γνωστό αίσθημα της... παράδοσης που νιώθεις όταν κάποιος άλλος σε γαργαλάει.
Κι όμως, το γεγονός ότι δεν μπορείς να γαργαλήσεις τον εαυτό σου δεν είναι αποτυχία. Είναι μια εντυπωσιακή απόδειξη του πόσο έξυπνα λειτουργεί ο εγκέφαλος.
Ο εγκέφαλος προβλέπει τις κινήσεις σου
Όταν προσπαθείς να γαργαλήσεις τον εαυτό σου, ο εγκέφαλός σου ήδη γνωρίζει τι πρόκειται να συμβεί. Καταγράφει την κίνηση, προβλέπει το άγγιγμα και προετοιμάζει το σώμα για το ερέθισμα. Έτσι, «σβήνει» την αίσθηση της έκπληξης που είναι απαραίτητη για να υπάρξει το γαργαλητό.
Με απλά λόγια, ο εγκέφαλός σου λέει: «Ξέρω τι έρχεται, δεν υπάρχει λόγος να γελάσεις».
Σύμφωνα με έρευνες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, αυτή η διαδικασία ονομάζεται sensorimotor prediction – δηλαδή, πρόβλεψη αισθητηριακής κίνησης. Είναι ο ίδιος μηχανισμός που επιτρέπει να ξέρεις πότε θα αγγίξεις κάτι ή να μην τρομάζεις από τις δικές σου κινήσεις. Αν δεν υπήρχε, ο κόσμος θα ήταν ένα χάος από συνεχείς μικρές εκπλήξεις.
Γιατί όμως γελάμε όταν μας γαργαλούν οι άλλοι;
Το γαργαλητό έχει σχέση με το αίσθημα της απώλειας ελέγχου. Όταν κάποιος άλλος μας αγγίζει απρόβλεπτα, ο εγκέφαλος δεν μπορεί να προβλέψει ακριβώς τι θα συμβεί. Αυτή η αβεβαιότητα πυροδοτεί την αντίδραση γέλιου και νευρικότητας.
Είναι ένα περίεργο μείγμα ευχαρίστησης και άγχους. Ο οργανισμός αντιδρά όπως θα αντιδρούσε σε ένα απειλητικό ερέθισμα, μόνο που το μυαλό καταλαβαίνει ότι είναι παιχνίδι. Και κάπως έτσι, γελάς.
Unsplash
Το γαργαλητό ως κοινωνικό «παιχνίδι»
Το γαργαλητό δεν είναι απλώς μια φυσική αίσθηση. Οι επιστήμονες το θεωρούν και μορφή κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Μεταξύ φίλων, αδελφών ή συντρόφων, λειτουργεί σαν ένα παιχνίδι εμπιστοσύνης. Αν κάποιος σε αφήνει να τον γαργαλήσεις, σημαίνει πως αισθάνεται ασφαλής μαζί σου.
Ακόμη και τα ζώα, όπως οι πίθηκοι, γαργαλούν το ένα το άλλο ως τρόπο σύνδεσης. Είναι μια «γλώσσα» που λέει: «είμαι κοντά σου, αλλά δεν σε απειλώ».
Και τελικά, τι σημαίνει αυτό για σένα;
Ότι το μυαλό σου είναι ένα απίστευτα εξελιγμένο σύστημα προστασίας. Δεν αφήνει τον εαυτό σου να σε αιφνιδιάσει, δεν πέφτει στην ίδια του την παγίδα. Και αυτή η ικανότητα να ξεχωρίζει το «άγγιγμα από μέσα» και το «άγγιγμα απ’ έξω» είναι ουσιαστικά μια απόδειξη αυτογνωσίας.
Αν λοιπόν απορείς γιατί δεν μπορείς να γαργαλήσεις τον εαυτό σου, απλώς θυμήσου: είναι επειδή ο εγκέφαλός σου σε γνωρίζει καλύτερα απ’ όλους.
Διαβαστε ακόμα
Mission (im)possible: Το κινεζικό SUV που δεν τα κατάφερε στα 999 σκαλοπάτια του Heaven's Gate
Βλέπεις ασπρόμαυρα όνειρα; Αν ναι, υπάρχει επιστημονική εξήγηση
