Αν έχεις ξυπνήσει ποτέ με την αίσθηση πως το όνειρό σου έμοιαζε βγαλμένο από παλιά ταινία, να ξέρεις πως αυτό ακριβώς συνέβη. Πολλοί άνθρωποι περιγράφουν ότι βλέπουν ασπρόμαυρα όνειρα, σαν η φαντασία τους να έχει χαμηλώσει τη φωτεινότητα. Κι όμως, αυτό το φαινόμενο έχει απασχολήσει επιστήμονες εδώ και δεκαετίες.

Οι δεκαετίες της τηλεόρασης και η επιρροή τους

Έρευνες έχουν δείξει πως η εμπειρία των ονείρων επηρεάζεται από το περιβάλλον και τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε στην καθημερινότητά μας. Στη δεκαετία του ’40 και του ’50, όταν οι περισσότερες ταινίες και τηλεοράσεις ήταν ασπρόμαυρες, ένα τεράστιο ποσοστό ανθρώπων ανέφερε πως έβλεπε όνειρα χωρίς χρώμα. Αντίθετα, μετά τη διάδοση της έγχρωμης τηλεόρασης, οι περισσότερες αναφορές μετακινήθηκαν προς τα πολύχρωμα όνειρα.

Φαίνεται λοιπόν πως το τι βλέπουμε καθημερινά «μπολιάζει» τον τρόπο που ο εγκέφαλος δημιουργεί τις εικόνες του ύπνου. Η φαντασία, με άλλα λόγια, δουλεύει με το υλικό που της προσφέρουμε.

Η επιστήμη πίσω από τα ασπρόμαυρα όνειρα

Ορισμένοι νευροψυχολόγοι θεωρούν ότι τα ασπρόμαυρα όνειρα σχετίζονται με τη μνήμη και τον τρόπο που ο εγκέφαλος ανασύρει τις πληροφορίες. Κάθε όνειρο είναι ένα «κολάζ» από αναμνήσεις, σκέψεις και εικόνες. Όταν αυτές οι εικόνες δεν έχουν αποτυπωθεί έντονα ή δεν έχουν χρωματική πληροφορία, το μυαλό μπορεί να τις αναπαράγει σε γκρι τόνους.

Επιπλέον, άνθρωποι με πιο αναλυτική σκέψη ή τάση προς τη λογική αντί για τη φαντασία φαίνεται να βλέπουν συχνότερα ουδέτερα, ασπρόμαυρα όνειρα. Όπως λένε οι επιστήμονες, η «αισθητική» του ύπνου μας είναι όσο υποκειμενική όσο και η προσωπικότητά μας.

Unsplash

Τα όνειρα καθρέφτης της καθημερινότητας

Η χρωματική παλέτα των ονείρων συνδέεται και με την ψυχολογία. Αν η καθημερινότητά μας είναι πιο μονότονη, πιεσμένη ή επαναλαμβανόμενη, ο εγκέφαλος ενδέχεται να «αντιγράφει» αυτή τη στατικότητα και στα όνειρα. Αντίθετα, όταν είμαστε σε φάση δημιουργίας ή έντονων συναισθημάτων, τα όνειρα μπορεί να γεμίζουν με φως, ήλιο και έντονα χρώματα.

Δεν είναι τυχαίο πως οι άνθρωποι που ασχολούνται με την τέχνη, τη μουσική ή άλλες δημιουργικές δραστηριότητες, περιγράφουν πολύ πιο ζωντανά και έγχρωμα όνειρα.

Και τελικά, τι σημαίνει αυτό για σένα;

Αν βλέπεις ασπρόμαυρα όνειρα, δεν σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά. Ίσα ίσα, είναι ένας τρόπος του εγκεφάλου να εκφράζει πώς επεξεργάζεται τις αναμνήσεις και τα συναισθήματά σου. Μπορεί να είναι απλώς αποτέλεσμα της συνήθειας ή του τρόπου που αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο.

Ίσως η ερώτηση δεν είναι «γιατί δεν βλέπω χρώμα», αλλά «με τι χρώματα ζω κάθε μέρα μου». Γιατί τα όνειρά μας, όσο κι αν μοιάζουν μακριά από την πραγματικότητα, είναι ο καθρέφτης της.