Με αφορμή την υπόθεση της stalker γνωστού τραγουδιστή μάς γεννήθηκαν πολλές σκέψεις για τις εμμονές που μπορεί να έχουν οι άνθρωποι για άλλους ανθρώπους που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν μέχρι και την παρενόχληση και σε ακόμα πιο ακραίες περιπτώσεις ίσως και στο έγκλημα.

Φυσικά και δεν είμαστε επαγγελματίες σύμβουλοι ψυχικής υγείας για να εξηγήσουμε σε βάθος πώς λειτουργεί ένα εμμονικό άτομο ή γιατί το κάνει αυτό.

Σε αυτό το ποστ θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το θέμα της εμμονής πιο σφαιρικά δίνοντας ένα γενικότερο πλαίσιο και πώς αντιμετωπίζεται.

Εμμονικές σκέψεις: Στην αρχή κάτι αθώο

Το να έχετε εμμονικές σκέψεις για κάποιον μπορεί να ξεκινήσει ήπια, π.χ. ίσως να μην μπορείτε να σταματήσετε να σκέφτεστε κάποιο άτομο που σας ενδιαφέρει ή θαυμάζετε. Ίσως περνάτε ώρες παρακολουθώντας τα κοινωνικά του δίκτυα και ενημερώνεστε για τη ζωή του.

Στην αρχή φαίνεται αθώο. Είστε απλώς περίεργοι ή γοητευμένοι. Πριν το καταλάβετε, όμως, οι σκέψεις αυτές αρχίζουν να καταναλώνουν όλο και περισσότερο χρόνο και ενέργεια από τη ζωή σας, επηρεάζοντας τη διάθεσή σας, τη δουλειά σας και τις σχέσεις σας.

Αν αυτό το μοτίβο σας φαίνεται οικείο, είναι σημαντικό να εντοπίσετε την αιτία αυτών των εμμονικών σκέψεων και να απαλλαγείτε από αυτές πριν επηρεάσουν σημαντικά την ψυχική σας υγεία.

Το να τις αποδιώχνετε όταν εμφανίζονται δεν αρκεί. Πρέπει να τις αντιμετωπίσετε και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια. Με την κατάλληλη υποστήριξη, μπορείτε να μάθετε να διαχειρίζεστε αυτές τις σκέψεις και να εστιάσετε σε πιο θετικά και ικανοποιητικά στοιχεία της ζωής σας.

Τι είναι εμμονή;

Η εμμονή με ένα άτομο σημαίνει ότι είστε διαρκώς απορροφημένοι από σκέψεις για αυτό, μέχρι το σημείο που δεν αφήνετε χώρο για τίποτα άλλο. Το να σκέφτεστε κάποιον συχνά δεν είναι από μόνο του εμμονή. Όμως, όταν οι σκέψεις γίνονται παρεμβατικές και έντονες, τότε μπορεί να πρόκειται για εμμονή.

Αυτές οι σκέψεις δεν είναι απλώς τρυφερές ή ανάλαφρες. Μπορεί να φαντάζεστε τι κάνει ή να δημιουργείτε σενάρια για το μέλλον χωρίς καν να έχετε μιλήσει ποτέ με το άτομο αυτό. Συνοδεύονται συχνά από έντονα συναισθήματα όπως ενθουσιασμό, άγχος, λαχτάρα ή και δυσφορία.

Η εμμονή εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους: συνεχής έλεγχος των κοινωνικών του δικτύων, υπερανάλυση κάθε συνομιλίας, ακόμη και συμπεριφορές που παραβιάζουν τα όρια του άλλου και φτάνουν στο stalking.

Δεν πρέπει να συγχέετε τη συχνή σκέψη κάποιου που σας ενδιαφέρει με την εμμονή. Εμμονή είναι όταν οι σκέψεις αυτές αρχίζουν να διαταράσσουν τη ζωή σας.

Κάθε είδους εμμονή μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ψυχική υγεία, ειδικά όταν αφορά άλλο άτομο, καθώς μπορεί να βλάψει και εσάς αλλά και να κάνει τον άλλον να νιώσει άβολα ή φοβισμένος.

Τα σημάδια ότι έχετε αποκτήσει εμμονή με κάποιον

Πώς μπορείτε να καταλάβετε ότι οι σκέψεις σας για κάποιον έχουν περάσει τη γραμμή από το φυσιολογικό ενδιαφέρον και την περιέργεια στην εμμονή; Ιδού μερικά σημάδια:

Σκέφτεστε το άτομο συνεχώς

Αν σκέφτεστε κάποιον τόσο συχνά και τόσο έντονα που αυτό σας αποσπά από την καθημερινότητά σας, τη δουλειά ή άλλες υποχρεώσεις, ίσως πρόκειται για εμμονή.

Stalking στα social media του

Το να κοιτάτε περιστασιακά τα social media κάποιου που σας ενδιαφέρει είναι φυσιολογικό. Ωστόσο, το να «κατασκοπεύετε» τα προφίλ του, να ψάχνετε συνεχώς για ενημερώσεις ή να προσπαθείτε να μάθετε τι κάνει και με ποιον είναι, αποτελεί εμμονική συμπεριφορά.

Έντονη ζήλια

Το να νιώθετε ζήλια όταν το άτομο περνά χρόνο με άλλους ή μιλά για άλλους μπορεί να είναι ένδειξη εμμονής. Συχνά αυτή η ζήλια είναι παράλογη και κατακλύζει τα συναισθήματά σας.

Παραμέληση του εαυτού σας

Ίσως αρχίσετε να παραμελείτε τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και τις υποχρεώσεις σας επειδή είστε υπερβολικά επικεντρωμένοι στο άτομο που έχετε εμμονή. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει παράλειψη γευμάτων, έλλειψη ύπνου ή εγκατάλειψη των χόμπι σας.

Αγνόηση άλλων σχέσεων

Μπορεί να αρχίσετε να αγνοείτε ή να παραμελείτε τις σχέσεις με φίλους και οικογένεια επειδή είστε απορροφημένοι από το άτομο στο οποίο έχετε εμμονή.

Επίμονες φαντασιώσεις

Το να περνάτε πολλή ώρα ονειροπολώντας ή φανταζόμενοι ένα μέλλον με αυτό το άτομο, ακόμη και όταν αυτά τα σενάρια δεν είναι ρεαλιστικά, είναι συχνό σημάδι εμμονής.

Καταναγκαστικές συμπεριφορές

Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν το να περνάτε έξω από το σπίτι του ατόμου, να στέλνετε συνεχώς μηνύματα ή να τηλεφωνείτε, να διαβάζετε ξανά και ξανά παλιά μηνύματα ή e-mails, ή άλλες συμπεριφορές που νιώθετε ότι δεν μπορείτε να ελέγξετε.

Οι ψυχολόγοι λένε ότι η εμμονή μπορεί να εκδηλώνεται διαφορετικά από άτομο σε άτομο, αλλά γίνεται κλινικά ανησυχητική όταν αρχίζει να επηρεάζει τις καθημερινές συνήθειες και τη λειτουργικότητά σας. Οποιαδήποτε επίδραση στην ικανότητά σας να τρώτε, να κοιμάστε, να πηγαίνετε στη δουλειά ή στο σχολείο, ή να φροντίζετε τον εαυτό σας γενικότερα, αποτελεί σαφές σημάδι ότι έχετε εμμονή με κάποιον.

Αν αναγνωρίζετε αυτά τα σημάδια στον εαυτό σας, ίσως είναι ώρα να κάνετε ένα βήμα πίσω και να αξιολογήσετε τα συναισθήματά σας. Θυμηθείτε, είναι φυσιολογικό να νιώθετε έντονα για κάποιον, αλλά όταν αυτά τα συναισθήματα αρχίζουν να παίρνουν τον έλεγχο της ζωής σας, είναι σημαντικό να τα αντιμετωπίσετε.

Freepik

Τι προκαλεί την εμμονή;

Σύμφωνα με τους ψυχιάτρους, η εμμονή μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες.

Μπορεί να οφείλεται στο ότι γνωρίσατε κάποιον πολύ ενδιαφέροντα ή κάποιον για τον οποίο έχετε ρομαντικό ενδιαφέρον.

Μπορεί να ξεκινήσει από θαυμασμό, από την επιθυμία η ζωή σας να μοιάζει με αυτήν που πιστεύετε ότι έχει το άλλο άτομο. Μπορεί επίσης να πηγάζει από τη μοναξιά, το ότι νιώθετε άσχημα με τον εαυτό σας ή την ανάγκη να σας συμπαθήσουν οι άλλοι. Το άτομο που δεν μπορείτε να βγάλετε από το μυαλό σας ίσως φαίνεται να έχει όσα πιστεύετε ότι σας λείπουν ή μπορεί να σας κάνει να νιώθετε επιθυμητοί ή ξεχωριστοί.

Σε πολλές περιπτώσεις, όταν κάποιος γίνεται αντικείμενο εμμονής, τον τοποθετείτε σε ένα πολύ υψηλό βάθρο, σχεδόν τον θεοποιείτε. Βλέπετε μόνο τα θετικά του στοιχεία και τείνετε να αγνοείτε τις ατέλειές του. Όταν θεωρείτε κάποιον «τέλειο», αυτό μπορεί να εντείνει ακόμη περισσότερο τις σκέψεις σας γι’ αυτόν, γιατί για εσάς γίνεται το ιδανικό άτομο.

Ο φόβος μπορεί επίσης να παίξει ρόλο όταν αρχίζετε να αναπτύσσετε εμμονικές σκέψεις για κάποιο άτομο. Ίσως φοβάστε την απόρριψη ή την εγκατάλειψη, και αυτοί οι φόβοι μπορεί να σας ωθούν να σκέφτεστε συνεχώς το άτομο ως έναν τρόπο να νιώθετε πιο κοντά του ή πιο ασφαλείς στη σχέση σας.

Το να ζει κάποιος με ανεπίλυτα τραύματα μπορεί επίσης μερικές φορές να εκδηλωθεί ως εμμονή. Αν είχατε δύσκολη παιδική ηλικία ή προβλήματα σε παλαιότερες σχέσεις, μπορεί να αναπτύξετε εμμονή με κάποιον που σας κάνει να νιώθετε ότι μπορεί να σας “διορθώσει” ή με κάποιον που πιστεύετε ότι εσείς μπορείτε να “διορθώσετε” με την αγάπη, τη φροντίδα, τις προσπάθειες και την προσοχή σας.

Πώς η εμμονή επηρεάζει την ψυχική υγεία;

Προκαλεί άγχος και στρες

Οι εμμονικές σκέψεις εντείνουν το άγχος και την ανησυχία. Αν έχετε ήδη προδιάθεση σε άγχος ή κατάθλιψη, τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινωθούν.

Πλήττει την αυτοεκτίμησή σας

Μπορεί να αρχίσετε να συγκρίνετε τον εαυτό σας με άλλους και να νιώθετε ανεπαρκείς.

Διαταράσσει την καθημερινότητά σας

Η εμμονή μπορεί να σας αποσπάσει από τις ευθύνες, την αυτοφροντίδα και τις απλές καθημερινές συνήθειες.

Επηρεάζει τις σχέσεις σας

Ίσως απομακρυνθείτε από κοντινά σας πρόσωπα ή μιλάτε συνεχώς για το άτομο με το οποίο είστε εμμονικοί με αποτέλεσμα να απομακρύνετε τους άλλους.

Προκαλεί συναισθηματικές μεταπτώσεις

Το άτομο αυτό μπορεί να «καθορίζει» τη διάθεσή σας, κάτι που οδηγεί σε συναισθηματική εξάντληση.

Πώς να διαχειριστείτε τις εμμονικές σκέψεις

Αναγνωρίστε τις εμμονικές σκέψεις

Η επίγνωση είναι το πρώτο βήμα. Παρατηρήστε τις χωρίς να κρίνετε τον εαυτό σας.

Αποσπάστε την προσοχή σας

Ασχοληθείτε με δραστηριότητες που απαιτούν συγκέντρωση: άσκηση, χόμπι, διάβασμα, κοινωνικοποίηση.

Θέστε όρια

Περιορίστε ή διακόψτε την παρακολούθηση κοινωνικών δικτύων ή οποιαδήποτε συμπεριφορά τροφοδοτεί την εμμονή.

Κρατήστε ημερολόγιο

Το γράψιμο βοηθά στη διαχείριση και κατανόηση των συναισθημάτων.

Ζητήστε στήριξη

Μιλήστε με άτομα που εμπιστεύεστε για να αποκτήσετε μια νέα οπτική.

Αυτοφροντίδα

Η αυτοφροντίδα δεν είναι πολυτέλεια, είναι απαραίτητη. Μπορεί να περιλαμβάνει νέα χόμπι, κοινωνικές δραστηριότητες, άσκηση, διαλογισμό, δραστηριότητες που ενισχύουν την αυτοπεποίθηση. Όσο περισσότερο φροντίζετε τον εαυτό σας, τόσο λιγότερη δύναμη έχουν οι εμμονικές σκέψεις.

Πότε να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια

Αν οι σκέψεις σας είναι ασταμάτητες και σας καταβάλλουν, ένας ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να σας βοηθήσει με την κατανόηση των βαθύτερων αιτιών της εμμονής, να σας διδάξει τεχνικές διαχείρισης αλλά και να προλάβει επικίνδυνες συμπεριφορές όπως το stalking.

Η εμμονή με κάποιον μπορεί να είναι μοναχική και εξουθενωτική εμπειρία, αλλά δεν είστε μόνοι. Με τις σωστές τεχνικές —και, όταν χρειάζεται, επαγγελματική βοήθεια— μπορείτε να την ξεπεράσετε και να ανακτήσετε τον έλεγχο της ζωής σας.