Το να αντιμετωπίζεις τοξικούς ή δύσκολους ανθρώπους μπορεί να μοιάζει με το να περπατάς σε ναρκοπέδιο: κάθε βήμα χρειάζεται προσοχή. Είτε πρόκειται για έναν χειριστικό συνάδελφο, έναν συναισθηματικά εξαντλητικό φίλο ή έναν ελεγκτικό σύντροφο, υπάρχουν ορισμένες τακτικές που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν φυσικά για να προστατευθούν.

Μία από αυτές είναι η «μέθοδος του γκρίζου βράχου» (Grey Rock Method).

Αυτή η προσέγγιση έχει γίνει όλο και πιο δημοφιλής στο διαδίκτυο, χάρη στην απλότητά της και στην αποτελεσματικότητά της σε συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις. Ωστόσο, αν και φαίνεται απλή, οι ψυχολόγοι λένε ότι κρύβει περισσότερα απ’ ό,τι φαίνεται — και δεν είναι πάντα η καλύτερη μέθοδος για κάθε περίσταση.

Τι ακριβώς είναι η «μέθοδος του γκρίζου βράχου»;

Είναι μια ψυχολογική αμυντική στρατηγική που στοχεύει να σε κάνει όσο το δυνατόν πιο αδιάφορο και συναισθηματικά μη διαθέσιμο σε ένα χειριστικό ή καταχρηστικό άτομο. Σκέψου τον εαυτό σου σαν έναν «γκρίζο βράχο», αδιάφορο, βαρετό και χωρίς ενδιαφέρον για επίθεση.

Σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο Δρ. Franchesa Perepletchikova, η μέθοδος αυτή περιλαμβάνει τη συνειδητή απόσυρση της συναισθηματικής σου ενέργειας και προσοχής από κάποιον που αντλεί ικανοποίηση δημιουργώντας χάος ή προκαλώντας συναισθηματικές αντιδράσεις.

Η ιδέα είναι απλή: αν δεν αντιδράς, σταδιακά χάνει το ενδιαφέρον του και σταματά να προσπαθεί να σε χειριστεί ή να σε προκαλέσει.

Ο όρος «Grey Rock Method» εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 2012 από μια συγγραφέα με το ψευδώνυμο Skylar, και έκτοτε έχει συζητηθεί ευρέως σε διαδικτυακές κοινότητες που ασχολούνται με τη συναισθηματική κακοποίηση και τις ναρκισσιστικές σχέσεις.

Οι ψυχολόγοι εξηγούν ότι η μέθοδος δεν σημαίνει πλήρη αγνόηση του άλλου διότι η απόλυτη σιωπή μπορεί μερικές φορές να εντείνει την εχθρότητα. Αντίθετα, πρόκειται για σύντομες, ουδέτερες απαντήσεις που δεν δίνουν «τροφή» στον άλλον.

Πρόκειται για την αποστέρηση του χειριστικού ατόμου από τη συναισθηματική ενίσχυση. Μένεις ήρεμος, σύντομος και αποστασιοποιημένος — κάτι που μπορεί να αποθαρρύνει περαιτέρω κακοποίηση.

Είναι πράγματι αποτελεσματική μέθοδος;

Αν και η μέθοδος φαίνεται λογική, δεν υποστηρίζεται από επίσημες κλινικές έρευνες. Τα περισσότερα στοιχεία προέρχονται από προσωπικές εμπειρίες και μαρτυρίες στο διαδίκτυο.

Οι ψυχολόγοι τονίζουν ότι κάθε σχέση και κάθε κατάσταση είναι διαφορετική. Αυτό που λειτουργεί για κάποιον μπορεί να μην λειτουργεί για κάποιον άλλον.
Κάποιοι μπορεί να τη βρουν ενδυναμωτική, ενώ άλλοι μπορεί να τη θεωρήσουν συναισθηματικά εξαντλητική ή αναποτελεσματική.

Ωστόσο, για άτομα που δεν μπορούν να απομακρυνθούν εύκολα — λόγω οικογενειακών δεσμών, οικονομικής εξάρτησης ή επαγγελματικών υποχρεώσεων — η μέθοδος μπορεί να λειτουργήσει προσωρινά, ως τρόπος να περιοριστεί η ζημιά.

Παρ’ όλα αυτά, δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο βοήθειας σε περίπτωση σωματικής ή συναισθηματικής κακοποίησης. Σε επικίνδυνες περιπτώσεις, η επικοινωνία με επαγγελματίες ή δίκτυα υποστήριξης είναι ζωτικής σημασίας.

Πότε μπορεί να βοηθήσει

Αυτή η προσέγγιση λειτουργεί καλύτερα σε χαμηλού κινδύνου καταστάσεις, όπως όταν έχεις να κάνεις με έναν δύσκολο συνάδελφο ή έναν χειριστικό γνωστό.

Για παράδειγμα, αν ένας συνάδελφος διαδίδει φήμες ή προσπαθεί να σε προκαλέσει, ουδέτερες και άτοπες απαντήσεις μπορεί να τον κάνουν να χάσει το ενδιαφέρον του.

Μπορεί επίσης να φανεί χρήσιμη απέναντι σε συναισθηματικά χειριστικά άτομα — εκείνα που σε κάνουν να νιώθεις ενοχές, σε «gaslightάρουν» ή σε κάνουν να πιστεύεις ότι φταις για τα συναισθήματά τους. Αρνούμενος να συμμετέχεις στα συναισθηματικά τους παιχνίδια, μειώνεις σταδιακά την επιρροή τους.

Ωστόσο, η μέθοδος είναι λιγότερο αποτελεσματική — και δυνητικά επικίνδυνη — όταν το άτομο έχει ιστορικό βίας ή ακραίας απρόβλεπτης συμπεριφοράς. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η συναισθηματική αποστασιοποίηση μπορεί να εκληφθεί ως πρόκληση και να εντείνει την ένταση.

Πότε να μην χρησιμοποιείς τη μέθοδο

Αν βρίσκεσαι σε σωματικά ή συναισθηματικά κακοποιητική σχέση, αυτή η στρατηγική δεν είναι ασφαλής ή βιώσιμη. Οι ψυχολόγοι επισημαίνουν ότι μπορεί να εντείνει αισθήματα ενοχής, μοναξιάς και συναισθηματικής απονέκρωσης,

ειδικά αν εξακολουθείς να έχεις συναισθήματα για το άτομο.

Με τον καιρό, η συνεχής καταπίεση των φυσικών συναισθηματικών αντιδράσεών σου μπορεί να σε αποσυνδέσει από τον ίδιο σου τον εαυτό.
Τα θύματα χρόνιας κακοποίησης συχνά βιώνουν αυτοαμφισβήτηση, παρεισφρητικές σκέψεις και ντροπή — όλα αυτά δυσκολεύουν την εφαρμογή της μεθόδου.

Σε σοβαρές περιπτώσεις, η επαγγελματική υποστήριξη και ένα σαφές σχέδιο ασφάλειας είναι πολύ πιο αποτελεσματικά και απαραίτητα.