Οι drama queens και αυτό που λαϊκά θα λέγαμε «ανακατώστρας» εμφανίζουν συχνά αυτό που οι ψυχολόγοι ονομάζουν «μοτίβα συμπεριφοράς» που τρέφεται από τη σύγκρουση, τη φημολογία και το συναισθηματικό χάος. Αυτά τα άτομα συχνά διψούν για προσοχή και έλεγχο και τα αποκτούν δημιουργώντας ή παρατείνοντας το δράμα όπου κι αν βρεθούν.

Ο θεραπευτής Jeffrey Meltzer, γνωστός στο TikTok ως @therapytothepoint, περιγράφει μερικές βασικές συμπεριφορές που βοηθούν να αναγνωρίσουμε τέτοια άτομα. Η κατανόηση αυτών των μοτίβων μπορεί να προστατεύσει την ψυχική σου υγεία, τη συναισθηματική σου ισορροπία και την εσωτερική σου γαλήνη όταν βρίσκεσαι ανάμεσα σε τέτοιους ανθρώπους, οι οποίοι σαφώς και είναι τοξικοί.

Οι τοξικοί άνθρωποι επαναλαμβάνουν αυτές τις συμπεριφορές όχι απαραίτητα γιατί θέλουν να πληγώσουν, αλλά γιατί το χάος τους είναι γνώριμο. Το δράμα τους δίνει διέγερση, ταυτότητα και προσωρινή ικανοποίηση. Όμως, για τους γύρω τους, απορροφά ενέργεια, αυξάνει το άγχος και διαταράσσει την ψυχική γαλήνη.

Το να αναγνωρίζεις αυτά τα μοτίβα σε βοηθά να κάνεις πιο υγιείς επιλογές, είτε αυτό σημαίνει να θέτεις αυστηρότερα όρια, να περιορίζεις την επαφή είτε να απομακρύνεσαι πλήρως.

Δεν μπορείς να αλλάξεις τη συμπεριφορά κάποιου άλλου, μπορείς όμως να αλλάξεις τον τρόπο που εσύ ανταποκρίνεσαι.

Πώς, λοιπόν, συμπεριφέρονται συνήθως οι άνθρωποι που ζουν για το δράμα, γιατί ενεργούν έτσι και πώς μπορείς να αντιδράσεις αποτελεσματικά;

1. Ανακατεύουν τα πράγματα όταν όλα είναι ήρεμα

Για τους ανθρώπους που τρέφονται από το δράμα, η ηρεμία μοιάζει αφύσικη. Όταν η ζωή φαίνεται πολύ ήσυχη ή προβλέψιμη, μπορεί ασυνείδητα να προκαλούν ένταση απλώς για να νιώσουν «ζωντανοί». Αυτό μπορεί να σημαίνει κάτι μικρό, όπως το να ξεκινήσουν μια φήμη, να κάνουν ένα παθητικοεπιθετικό σχόλιο ή να δημιουργήσουν σύγκρουση από το πουθενά.

Ο ψυχολόγος Dr. Scott Lyons σημειώνει ότι αυτά τα άτομα συχνά νιώθουν ανίσχυρα στο περιβάλλον τους. Όταν δεν μπορούν να ελέγξουν ή να προβλέψουν τι συμβαίνει γύρω τους, νιώθουν άγχος και ευαλωτότητα. Δημιουργώντας δράμα, αποκτούν μια προσωρινή ψευδαίσθηση ελέγχου. «Η ανικανότητά τους να διαχειριστούν την αβεβαιότητα συχνά τους ωθεί να προκαλέσουν σύγκρουση, επειδή η σύγκρουση τους φαίνεται οικεία και η οικειότητα δίνει αίσθημα ασφάλειας», εξηγεί.

Σκέψου το σαν συναισθηματικές αναταράξεις: ενώ οι περισσότεροι προτιμούν ήρεμους ουρανούς, οι λάτρεις του δράματος αισθάνονται πιο άνετα μέσα στην καταιγίδα. Το χάος τούς αποσπά από τη δική τους εσωτερική δυσφορία. Ακόμα κι όταν γνωρίζουν ότι η ηρεμία είναι καλύτερη, δεν μπορούν να αντισταθούν στο να τη διαλύσουν.

Τι να κάνεις: Όταν αντιλαμβάνεσαι ότι κάποιος προσπαθεί να προκαλέσει σύγκρουση, μην εμπλακείς. Άλλαξε ήρεμα θέμα, κράτησε σταθερά τα όριά σου και μην «ανταμείβεις» τη συμπεριφορά του με αντίδραση.

2. Παίζουν πάντα τον ρόλο του θύματος

Οι τοξικοί άνθρωποι έχουν αξιοθαύμαστο ταλέντο να ξαναγράφουν την ιστορία. Ό,τι κι αν συμβεί, στο τέλος παρουσιάζονται πάντα ως τα θύματα. Αυτή η τάση τους επιτρέπει να κερδίζουν συμπάθεια, να χειραγωγούν τους άλλους και να αποφεύγουν την ευθύνη.

Ο Meltzer εξηγεί πως, ακόμα κι αν εκείνοι προκάλεσαν τη σύγκρουση, θα διαστρεβλώσουν την κατάσταση μέχρι όλοι οι άλλοι να φαίνονται υπεύθυνοι. Μπορεί να υπερβάλουν ή να πουν ψέματα για να προστατεύσουν την εικόνα τους. «Παρουσιάζονται ως παρεξηγημένοι, κακομεταχειρισμένοι ή άδικα στοχοποιημένοι», λέει.

Αυτή η συμπεριφορά συχνά πηγάζει από βαθιά ανασφάλεια. Το να παραδεχτούν λάθος σημαίνει να αντικρίσουν δυσάρεστες αλήθειες, κάτι που αποφεύγουν με κάθε τρόπο. Έτσι, μεταφέρουν την ευθύνη αλλού, μετατρέποντας κάθε διαφωνία σε εργαλείο συναισθηματικής χειραγώγησης.

Τι να κάνεις: Κατάλαβε ότι καμία λογική εξήγηση ή απόδειξη δεν θα αλλάξει τη δική τους αφήγηση. Κράτα συναισθηματική απόσταση και μην προσπαθείς υπερβολικά να αποδείξεις το δίκιο σου. Στον κόσμο τους, τα γεγονότα έρχονται δεύτερα μετά τα συναισθήματα.

3. Ζουν για το κουτσομπολιό

Για τους λάτρεις του δράματος, το κουτσομπολιό δεν είναι απλώς διασκέδαση, είναι εργαλείο σύνδεσης, χειραγώγησης και εξουσίας. Μιλώντας για τους άλλους πίσω από την πλάτη τους, νιώθουν σημαντικοί, ενημερωμένοι ή ανώτεροι.

Σύμφωνα με τον Meltzer, «το κουτσομπολιό τροφοδοτεί την αίσθηση σπουδαιότητάς τους, γιατί τους τοποθετεί στο επίκεντρο της κοινωνικής προσοχής». Επιπλέον, τους αποσπά από τα δικά τους προβλήματα ή ανασφάλειες.

Έρευνες δείχνουν ότι το κουτσομπολιό ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, απελευθερώνοντας ντοπαμίνη, την ίδια ουσία που σχετίζεται με την ευχαρίστηση και το κίνητρο. Έτσι, μπορεί να γίνει εθιστικό, ειδικά για όσους αναζητούν συνεχώς επιβεβαίωση.

Σε ακραίες περιπτώσεις, το κουτσομπολιό γίνεται εργαλείο ελέγχου. Ο τοξικός άνθρωπος μπορεί να διαδίδει μισές αλήθειες ή να παραποιεί πληροφορίες για να διχάζει τους άλλους και να παραμένει το επίκεντρο.

Τι να κάνεις: Περιορίσε πόσα προσωπικά πράγματα μοιράζεσαι. Αν η συζήτηση στραφεί στο κουτσομπολιό, μην συμμετέχεις, άλλαξε θέμα ή αποχώρησε διακριτικά. Σταδιακά, θα καταλάβουν ότι δεν είσαι εύκολος στόχος.

Unsplash

4. Μετατρέπουν μικρά θέματα σε μεγάλες καταστροφές

Μικρές παρεξηγήσεις μπορούν να εξελιχθούν σε χάος όταν εμπλέκεται ένας τοξικός άνθρωπος. Μια ασήμαντη λεπτομέρεια μπορεί να γίνει αφορμή για τεράστια διαμάχη.

«Μεγεθύνουν μικρά προβλήματα γιατί τα έντονα συναισθήματα κρατούν το δράμα ζωντανό», εξηγεί ο Meltzer. Για εκείνους, η ήσυχη ζωή μοιάζει βαρετή. Χρειάζονται ένταση για να νιώθουν ζωντανοί. Συχνά, αυτό σχετίζεται με αδυναμία συναισθηματικής ρύθμισης.

Πολλοί ψυχολόγοι θεωρούν ότι όσοι μεγάλωσαν σε χαοτικά ή απρόβλεπτα περιβάλλοντα τείνουν να αναπαράγουν παρόμοια μοτίβα ως ενήλικες. Η αδρεναλίνη της σύγκρουσης τούς είναι γνώριμη, άρα και «ασφαλής».

Τι να κάνεις: Μείνε ψύχραιμος. Όταν εκείνοι ανεβάζουν τόνους, απάντησε με ουδετερότητα. Όσο λιγότερη ενέργεια δίνεις στο δράμα, τόσο λιγότερη δύναμη έχει. Τα όρια και η συναισθηματική απόσταση είναι η καλύτερη άμυνα.

5. Ξύνουν συνέχεια παλιές πληγές

Ακόμα και μετά την επίλυση ενός ζητήματος, οι drama queens δυσκολεύονται να το αφήσουν πίσω. Θα επαναφέρουν παλιές διαφωνίες ή παράπονα, συχνά τη στιγμή που τους βολεύει περισσότερο.

Η συγγραφέας Karolyn A. Gazella εξηγεί ότι αυτή η συμπεριφορά συνδέεται με τη χημεία του εγκεφάλου: «Η περιοχή ανταμοιβής του εγκεφάλου ενεργοποιείται στη διάρκεια μιας σύγκρουσης, παράγοντας ντοπαμίνη». Αυτή η χημική αντίδραση δημιουργεί ένα προσωρινό «ανέβασμα», παρόμοιο με εθισμό.

Ο Meltzer προσθέτει: «Για τους λάτρεις του δράματος, το κλείσιμο ενός θέματος μοιάζει με απώλεια. Η ένταση τους δίνει ταυτότητα». Έτσι, ξανανοίγουν τις πληγές για να διατηρήσουν τον κύκλο του δράματος.

Τι να κάνεις: Όταν ξαναφέρνουν παλιά θέματα, πες ήρεμα ότι το ζήτημα έχει ήδη λυθεί. Μην επαναλαμβάνεις άμυνες ούτε μπλέκεις πάλι σε φαύλο κύκλο. Θέσε όρια ή απομακρύνσου, αν χρειάζεται.

6. Δημιουργούν σύγχυση για να έχουν τον έλεγχο

Η πιο ύπουλη τακτική τους είναι η εσκεμμένη σύγχυση. Παραποιούν συνομιλίες, αντιφάσκουν ή αρνούνται όσα είπαν, για να σε κάνουν να αμφιβάλλεις για τη δική σου μνήμη ή κρίση.

Αυτή η στρατηγική —γνωστή ως gaslighting— έχει έναν στόχο: τον έλεγχο. Όταν δεν είσαι σίγουρος για το τι είναι αληθινό, γίνεσαι πιο εύκολος στη χειραγώγηση. Με τον καιρό, αυτό υπονομεύει την αυτοπεποίθησή σου και σε κάνει εξαρτημένο από τη δική τους «πραγματικότητα».

Τι να κάνεις: Κράτα σημειώσεις για σημαντικές συζητήσεις, εμπιστεύσου τη διαίσθησή σου και μην μπλέκεις σε ατελείωτες αντιπαραθέσεις. Ο στόχος τους είναι να σε μπερδέψουν και η σαφήνεια είναι η μεγαλύτερη άμυνα σου.