Το να μεγαλώνει κανείς χωρίς τη γονεϊκή στοργή δεν σημαίνει μόνο ότι του λείπουν οι αγκαλιές ή τα γλυκά λόγια. Σημαίνει ότι λείπει ο συναισθηματικός πυρήνας που κάνει ένα παιδί να νιώθει ασφαλές και συνδεδεμένο με τα συναισθήματά του.

Οι ψυχολόγοι λένε ότι όταν η στοργή απουσιάζει στην παιδική ηλικία, αφήνει διαρκή σημάδια που διαμορφώνουν την προσωπικότητα, τις σχέσεις και την ψυχική ευεξία μέχρι και την ενήλικη ζωή. Είτε η απουσία αυτή οφείλεται σε παραμέληση, συναισθηματικά απόμακρους γονείς ή τραύμα, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για όσους μεγάλωσαν χωρίς στοργή μπορεί να είναι εξαιρετικά περίπλοκες.

Η Δρ. Jonice Webb, συγγραφέας του Running on Empty, εξηγεί ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε συναισθηματικά παραμελητικά περιβάλλοντα συχνά αναπτύσσουν ανασφαλείς τύπους δεσμού. Μαθαίνουν νωρίς ότι τα συναισθήματά τους δεν έχουν σημασία, οπότε αρχίζουν να τα κρύβουν, ακόμη κι από τον ίδιο τους τον εαυτό. Αυτή η αποσύνδεση δεν εξαφανίζεται με την ηλικία. Οι ενήλικες που μεγάλωσαν χωρίς στοργή μπορεί να αισθάνονται συναισθηματικά μουδιασμένοι, να δυσκολεύονται να εμπιστευτούν άλλους ή να αποφεύγουν την οικειότητα.

Σύμφωνα με τη Webb, αυτοί οι άνθρωποι φαίνονται ανεξάρτητοι, αλλά βαθιά μέσα τους κουβαλούν ένα έντονο αίσθημα κενού. Το έργο της δείχνει ότι η στοργή δεν είναι πολυτέλεια στην παιδική ηλικία, είναι θεμέλιο της ψυχικής υγείας.

Unsplash

Ο κρυφός αντίκτυπος στην αυτοεκτίμηση

Η κλινική ψυχολόγος και συγγραφέας του Adult Children of Emotionally Immature Parents, Δρ. Lindsay Gibson, επισημαίνει ότι η έλλειψη στοργής στα πρώτα χρόνια μπορεί να βλάψει το πώς βλέπει ένα παιδί τον εαυτό του, άρα και την αυτοεκτίμησή του.

Τα παιδιά στρέφονται στους φροντιστές τους για επιβεβαίωση. Όταν αυτή η στοργή απουσιάζει, πολλοί γίνονται ενήλικες που δεν νιώθουν άξιοι αγάπης ή ευτυχίας. Σύμφωνα με τη Gibson, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες αμφιβολίες για τον εαυτό, σε συμπεριφορά που επιδιώκει συνεχώς την αποδοχή και σε υπερβολική προσπάθεια επίτευξης ως τρόπο κέρδους έγκρισης.

Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να φαίνονται επιτυχημένα εξωτερικά, αλλά συχνά κρύβουν βαθιά σύγχυση και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Σημειώνει επίσης ότι πολλοί συναισθηματικά παραμελημένοι ενήλικες δεν αντιλαμβάνονται την πηγή των δυσκολιών τους μέχρι να ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία.

Τελειομανία, άγχος και η ανάγκη να «κερδίσεις» την αγάπη

Η θεραπεύτρια Δρ. Karyl McBride, ειδική στη δυσλειτουργία οικογενειών και στη ναρκισσιστική γονεϊκότητα, έχει βρει ότι οι άνθρωποι που μεγάλωσαν χωρίς στοργή συχνά αναπτύσσουν μια διαστρεβλωμένη αίσθηση αυτοαξίας.

Στο βιβλίο της Will I Ever Be Good Enough?, εξηγεί ότι αυτά τα άτομα μαθαίνουν να αποδίδουν και να επιτυγχάνουν για να νιώσουν ότι αξίζουν.

Η ανάγκη να κερδίσουν την αγάπη γίνεται κεντρικό μοτίβο της ενήλικης ζωής τους. Μπορεί να αναπτύξουν τελειομανία, να υπερεπενδύουν στις σχέσεις ή να σωπαίνουν για τις ανάγκες τους.

Η McBride τονίζει ότι χωρίς στοργή στην πρώιμη ζωή, το συναισθηματικό σύστημα προσαρμόζεται με τρόπους που κάνουν την οικειότητα να φαίνεται επικίνδυνη ή ξένη αργότερα.

Γιατί οι συνέπειες επιμένουν στην ενήλικη ζωή

Η απουσία στοργής στην παιδική ηλικία δεν είναι κάτι που οι περισσότεροι ξεπερνούν. Εγγράφεται στον τρόπο που σχετίζονται με τον εαυτό τους και τους άλλους. Οι ενήλικες που μεγάλωσαν χωρίς στοργή μπορεί να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους, να εκφράσουν ευαλωτότητα ή να εμπιστευτούν πλήρως κάποιον. Ακόμα κι αν είναι επαγγελματικά ή κοινωνικά επιτυχημένοι, συχνά υπάρχει ένας σιωπηλός αγώνας κάτω από την επιφάνεια. Αυτά τα μοτίβα δεν είναι ελαττώματα χαρακτήρα· οι ψυχολόγοι λένε ότι είναι αντιδράσεις επιβίωσης στην συναισθηματική στέρηση.

Unsplash

8 χαρακτηριστικά των ανθρώπων που δεν πήραν στοργή

Το να μεγαλώνεις χωρίς συναισθηματική ζεστασιά αφήνει περισσότερα από κενά στις παιδικές αναμνήσεις. Σιωπηλά αναπρογραμματίζει τον τρόπο που βλέπεις τον εαυτό σου, τους άλλους και τον κόσμο.

Σύμφωνα με κορυφαίους ψυχολόγους, πολλοί ενήλικες που στερήθηκαν στοργή ως παιδιά αναπτύσσουν συγκεκριμένους μηχανισμούς αντιμετώπισης που συνεχίζουν να διαμορφώνουν τη ζωή τους πολύ μετά το τέλος της παιδικής ηλικίας.

Αυτά τα χαρακτηριστικά συχνά περνούν απαρατήρητα, αλλά μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις σχέσεις, την εργασία και την προσωπική ευτυχία. Ακολουθούν οκτώ από τα πιο συνηθισμένα:

1. Υπερεπίδοση ως μηχανισμός αντιμετώπισης

Πολλά παιδιά που αισθάνονται «αόρατα» συναισθηματικά προσπαθούν να γίνουν «αρκετά καλά» για να κερδίσουν προσοχή. Μεγαλώνοντας, αυτό μετατρέπεται σε ασταμάτητη υπερεπιδόση. Ρίχνονται με πάθος στο σχολείο, τη δουλειά ή τα χόμπι. Μοιάζει με φιλοδοξία, αλλά από κάτω υπάρχει μια βαθιά ανάγκη να νιώσουν ότι τα βλέπουν και τα εκτιμούν. Δυσκολεύονται να ξεκουραστούν ή να αποδεχθούν την ατέλεια, γιατί η αξία τους έχει ταυτιστεί με την επίδοση.

2. Δυσκολία στην έκφραση συναισθημάτων

Τα παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς στοργή σπάνια διδάσκονται ότι τα συναισθήματά τους έχουν σημασία. Μερικά αγνοούνται όταν κλαίνε. Σε άλλα τους λένε «σφίξου» ή τα τιμωρούν όταν εκφράζουν συναισθήματα. Ως αποτέλεσμα, μαθαίνουν να τα καταπιέζουν για να είναι ασφαλή ή για να αποφύγουν την κριτική. Ως ενήλικες μπορεί να νιώθουν σύγχυση, αδυναμία να εκφράσουν όσα αισθάνονται ή πλήρη μούδιασμα.

3. Ακραία ανεξαρτησία

Η υπερβολική ανεξαρτησία συχνά επαινείται, αλλά για όσους μεγάλωσαν χωρίς στοργή είναι μηχανισμός άμυνας. Έμαθαν νωρίς ότι κανείς δεν θα τους παρηγορήσει, οπότε σταμάτησαν να ζητούν βοήθεια. Τώρα βασίζονται αποκλειστικά στον εαυτό τους, αρνούνται βοήθεια, αποφεύγουν οικειότητα. Αν και η ανεξαρτησία είναι δύναμη, συχνά τους αφήνει απομονωμένους, εξαντλημένους και συναισθηματικά απρόσιτους.

4. Χρόνια αμφιβολία για τον εαυτό

Χωρίς συναισθηματική στήριξη, πολλά παιδιά μεγαλώνουν νιώθοντας ανασφαλή. Δεν άκουσαν ποτέ ότι είναι αρκετά, έξυπνα ή αγαπητά. Αντί για επιβεβαίωση, εισέπραξαν σιωπή ή κριτική. Αυτό γίνεται συνήθεια αμφισβήτησης που κρατά μια ζωή.

5. Φόβος απόρριψης

Όσοι μεγάλωσαν χωρίς στοργή συχνά περιμένουν την απόρριψη πριν συμβεί. Ως παιδιά έμειναν συναισθηματικά πίσω και εσωτερίκευσαν την ιδέα ότι δεν είναι άξιοι αγάπης. Ο φόβος αυτός τους συνοδεύει στην ενήλικη ζωή και κάνει την υγιή οικειότητα να φαίνεται ξένη ή επικίνδυνη.

6. Τελειομανία

Η τελειομανία συχνά πηγάζει από την παιδική πεποίθηση ότι η αγάπη είναι υπό όρους. Το λάθος προκαλεί ντροπή και οι ατέλειες φαίνονται καταστροφικές. Έτσι θέτουν υπερβολικά υψηλά στάνταρ για τον εαυτό τους και συχνά καθυστερούν ή αποφεύγουν νέα πράγματα από φόβο αποτυχίας.

7. Δυσκολία στον καθορισμό ορίων

Όσοι μεγάλωσαν χωρίς στοργή συχνά δεν έμαθαν ότι οι ανάγκες τους έχουν σημασία. Ως ενήλικες δυσκολεύονται να πουν «όχι», να προστατέψουν την ιδιωτικότητά τους ή να μη νιώθουν ενοχές όταν βάζουν όρια.

8. Δυσκολία να νιώσουν χαρά ή σύνδεση

Ίσως η πιο επώδυνη συνέπεια είναι η αδυναμία να βιώσουν βαθιά χαρά ή σύνδεση. Ακόμα κι όταν η ζωή είναι καλή, μπορεί να αισθάνονται συναισθηματικά επίπεδοι ή ότι κάτι λείπει. Αυτό συμβαίνει γιατί οι «συναισθηματικές κυκλώσεις» τους δεν αναπτύχθηκαν επαρκώς στην παιδική ηλικία.

H ίαση ξεκινά με την αναγνώριση ότι δεν φταις

Οι άνθρωποι που μεγάλωσαν χωρίς στοργή συχνά φαίνονται δυνατοί, ικανοί και ανεξάρτητοι εξωτερικά, αλλά εσωτερικά παλεύουν με μοτίβα που δημιουργήθηκαν στην παιδική ηλικία. Αυτά τα χαρακτηριστικά – όπως τελειομανία, φόβος απόρριψης ή συναισθηματικό μούδιασμα – δεν είναι τυχαίες ιδιοτροπίες, αλλά αποτέλεσμα ανεκπλήρωτων συναισθηματικών αναγκών και στρατηγικών επιβίωσης. Δεν τους έμαθαν ποτέ πώς να εκφράζουν με ασφάλεια συναισθήματα, να ζητούν βοήθεια ή να πιστεύουν ότι αξίζουν αγάπη χωρίς όρους.

Όμως η ιστορία δεν χρειάζεται να τελειώσει με σιωπή ή αυτομομφή. Αν και η παιδική ηλικία διαμορφώνει την πρώτη μας αντίληψη για την αγάπη και τη σύνδεση, δεν καθορίζει το μέλλον μας.

Η ίαση ξεκινά με την αναγνώριση ότι αυτά τα συναισθηματικά κενά δεν ήταν ποτέ δικό σου λάθος. Από εκεί μπορείς να χτίσεις νέες συνήθειες, να δημιουργήσεις υγιή όρια και να καλλιεργήσεις αληθινές συναισθηματικές σχέσεις.

Το να μάθεις να μένεις με τα συναισθήματά σου, να εκφράζεις καθαρά τις ανάγκες σου και να βιώνεις χαρά χωρίς ενοχή μπορεί να είναι μεταμορφωτικό. Ακόμα κι αν η στοργή έλειψε από τα πρώτα σου χρόνια, ποτέ δεν είναι αργά να δημιουργήσεις μια ζωή γεμάτη συναισθηματική ζεστασιά, ειλικρίνεια και ουσιαστική σύνδεση. Το παρελθόν μπορεί να εξηγεί τον πόνο σου, αλλά δεν χρειάζεται να καθορίσει την πορεία σου.