Υπάρχουν μέρες που ξυπνάς και όλα μοιάζουν βαριά. Μικρά πράγματα σε εκνευρίζουν, οι ήχοι δυναμώνουν, οι λέξεις των άλλων σε κουράζουν. Ίσως τότε να έχεις βγει έξω από το λεγόμενο «παράθυρο ανοχής», ένα ψυχολογικό εργαλείο που εξηγεί γιατί μερικές φορές αντιδρούμε υπερβολικά ή, αντίθετα, «παγώνουμε».

Το «παράθυρο ανοχής» (window of tolerance) είναι ένας όρος που καθιερώθηκε από τη Δρ. Dan Siegel, νευροψυχίατρο στο UCLA. Περιγράφει το εύρος συναισθηματικής και νευρικής ενεργοποίησης μέσα στο οποίο μπορείς να σκέφτεσαι, να αισθάνεσαι και να ενεργείς με τρόπο ισορροπημένο.

Όταν βρίσκεσαι μέσα σε αυτό το παράθυρο, μπορείς να διαχειριστείς το στρες και τις δυσκολίες χωρίς να καταρρεύσεις ή να «αποσυνδεθείς».

Τι συμβαίνει όταν το παράθυρο κλείνει

Όταν το άγχος, ο φόβος ή η πίεση ξεπεράσουν τη δυνατότητα του σώματος και του μυαλού να τα διαχειριστούν, τότε το νευρικό σύστημα ενεργοποιεί δύο μηχανισμούς: υπερένταση ή απενεργοποίηση.

Στην πρώτη περίπτωση, το σώμα «φουλάρει». Η καρδιά χτυπά πιο γρήγορα, το μυαλό τρέχει, τα συναισθήματα φουντώνουν. Είναι η κατάσταση υπερδιέγερσης, όπου όλα μοιάζουν απειλητικά.

Στη δεύτερη, το σώμα «παγώνει». Δεν έχεις διάθεση, νιώθεις κενό, θες μόνο να αποσυρθείς. Είναι η κατάσταση υποδιέγερσης, όπου το παράθυρο έχει σχεδόν κλείσει εντελώς.

Αυτές οι αντιδράσεις δε σημαίνουν ότι κάτι «πάει στραβά» με εσένα. Είναι τρόποι του νευρικού συστήματος να σε προστατεύσει από το υπερβολικό στρες. Το ζητούμενο δεν είναι να μην το νιώθεις ποτέ, αλλά να μάθεις να επιστρέφεις μέσα στο παράθυρό σου.

Unsplash

Πώς να το κρατάς ανοιχτό

Το παράθυρο ανοχής δεν είναι κάτι σταθερό. Μπορεί να μικραίνει όταν περνάς δύσκολες περιόδους και να μεγαλώνει όταν ξεκουράζεσαι, συνδέεσαι με ανθρώπους που σε ηρεμούν ή φροντίζεις τον εαυτό σου.

Μερικοί τρόποι για να το διατηρείς ανοιχτό:

- Αναπνοή και γείωση: Οι βαθιές, αργές αναπνοές βοηθούν να «κατεβάσεις ταχύτητα» όταν το σώμα σου υπερδιεγείρεται. Παρατήρησε τα πέλματά σου στο πάτωμα, τις αισθήσεις σου στο παρόν.

- Κίνηση: Το σώμα χρειάζεται να εκτονώνει την ένταση. Ένα περπάτημα, λίγη μουσική και κίνηση μπορούν να σε επαναφέρουν στο τώρα.

- Ρουτίνα φροντίδας: Ύπνος, φαγητό, νερό και ηρεμία. Όσο πιο σταθερές είναι οι βασικές ανάγκες σου, τόσο πιο σταθερό μένει και το νευρικό σου σύστημα.

- Ασφαλείς σχέσεις: Ένα τηλεφώνημα, μια αγκαλιά, μια κουβέντα με κάποιον που σε καταλαβαίνει μπορεί να ανοίξει το παράθυρο πιο πολύ απ’ όσο νομίζεις.

- Κατανόηση του εαυτού: Αν μάθεις να αναγνωρίζεις πότε το σώμα σου φεύγει από την ισορροπία, θα μπορείς πιο εύκολα να το επαναφέρεις. Η αυτοπαρατήρηση είναι η αρχή της αυτορρύθμισης.

Unsplash

Το στρες δεν είναι εχθρός

Το στρες δεν είναι κάτι που πρέπει να εξαφανίσουμε. Είναι εκεί για να μας κινητοποιήσει, να μας βοηθήσει να ανταποκριθούμε. Όταν όμως συσσωρεύεται χωρίς διέξοδο, το παράθυρο στενεύει και κάθε μικρό γεγονός μοιάζει βουνό.

Το μυστικό είναι να του δίνεις χώρο. Να αναγνωρίζεις πότε σε πιέζει και να του απαντάς με καλοσύνη, όχι επίκριση. Μόνο έτσι το παράθυρο ανοχής παραμένει ανοιχτό και εσύ λειτουργείς με διαύγεια, χωρίς να χάνεις την επαφή με τον εαυτό σου.

Η σημασία του να μένεις παρών

Η ζωή δε σταματά να σε δοκιμάζει, αλλά μπορείς να μάθεις να παραμένεις μέσα στο παράθυρό σου. Όχι γιατί όλα είναι εύκολα, αλλά γιατί μαθαίνεις να εμπιστεύεσαι τη δύναμή σου.

Το να κρατάς το παράθυρο ανοικτό σημαίνει να επιτρέπεις στον εαυτό σου να νιώθει, χωρίς να χάνεται. Να ζεις τη ζωή σου, όχι απλώς να την αντέχεις.