Το να ξεχνάμε είναι ένα φυσιολογικό, αν και εκνευριστικό, κομμάτι της ζωής. Είναι απόλυτα φυσικό να μην θυμάσαι πού άφησες το κινητό σου, να ανοίγεις το ψυγείο και να ξεχνάς γιατί, ή να μη μπορείς να θυμηθείς ένα όνομα που «το έχεις στην άκρη της γλώσσας σου».
Όταν αυτά τα μικρά κενά μνήμης συμβαίνουν περιστασιακά, συνήθως δεν είναι λόγος ανησυχίας. Όμως όταν γίνονται πιο συχνά, είναι δύσκολο να μην αναρωτηθεί κανείς τι μπορεί να προκαλεί αυτήν την απώλεια μνήμης.
Η πα΄ροδος της ηλικίας είναι συνήθως ο προφανής λόγος για την απώλεια μνήμης.
Καθώς μεγαλώνεις, ο εγκέφαλος αρχίζει να συρρικνώνεται, εξηγεί η Elise Caccappolo, Ph.D., νευροψυχολόγος στο Columbia University Irving Medical Center στο αμερικανικό Prevention.
«Γι’ αυτό μπορεί να σου παίρνει ένα λεπτό παραπάνω να θυμηθείς ένα όνομα ή μια λέξη, ή να λύσεις ένα πρόβλημα», λέει. Και η βραχυπρόθεσμη μνήμη σου μπορεί να μην είναι τόσο κοφτερή όσο παλιά, προσθέτει ο P. Murali Doraiswamy, M.D., καθηγητής ψυχιατρικής στο Duke University School of Medicine.
Ωστόσο, η ηλικία δεν είναι απαραίτητα ο μο΄νος λόγος για την «ομίχλη» στον εγκέφαλο.
Η χρήση κάποιων φαρμάκων (όπως τα αντικαταθλιπτικά ή αντιυπερτασικά), το καθημερινό άγχος είναι κάποιοι ακόμα λόγοι που μπορούν να φέρουν κενά μνήμης.
Υπάρχουν και 4 ακόμα λόγοι που οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι εξασθενούν τη μνήμη και σίγουρα δεν πάει το μυαλό σου!
Διατροφή
Αυτό που τρως μπορεί να έχει τεράστια επίδραση στον εγκέφαλο, λέει ο Dr. Holland. «Αν καταναλώνεις τροφές που παρέχουν τα σωστά θρεπτικά συστατικά και βιοενεργές ενώσεις, μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη βλάβης των νευρώνων», λέει.
Σε μελέτη που δημοσίευσε με την ομάδα του, βρήκαν ότι μια διατροφή πλούσια σε φλαβονοειδή (όπως σκούρα φυλλώδη λαχανικά, τσάι και ντομάτες) συνδέεται με πιο αργό ρυθμό γνωστικής φθοράς.
Το αντίθετο ισχύει επίσης: Έρευνες έχουν συνδέσει τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα (γεμάτα τεχνητά γλυκαντικά, χρώματα και πρόσθετα) με γνωστική έκπτωση, δείχνοντας ότι όσοι έχουν φτωχή διατροφή δυσκολεύονται να θυμούνται πράγματα και να παρακολουθούν συζητήσεις.
Άλλες μελέτες υποδεικνύουν ότι η κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας.
Κακός ύπνος
Μπορεί να χάνεις ύπνο για πολλούς λόγους, όπως το καθημερινό άγχος, η δουλειά, η οικογενειακή ζωή ή ενοχλητικά συμπτώματα όπως οι νυχτερινές εφιδρώσεις της εμμηνόπαυσης.
Όμως ο ύπνος είναι κρίσιμος για την υγεία του εγκεφάλου. Με τον καιρό, η εξάντληση συσσωρεύεται—εξαντλώντας τους γνωστικούς σου πόρους και κάνοντας δυσκολότερη τη συγκέντρωση, την εκμάθηση νέων πραγμάτων και τη δημιουργία αναμνήσεων, σύμφωνα με τα National Institutes of Health (NIH).
Για τους άντρες, η αδιάγνωστη αποφρακτική υπνική άπνοια (OSA)—μια κατάσταση όπου σταματάς να αναπνέεις κατά τη διάρκεια του ύπνου—μπορεί επίσης να συμβάλλει σε προβλήματα μνήμης, λέει η Caccappolo.
«Υπάρχουν πολλαπλά επεισόδια υποξίας κάθε βράδυ, όταν ο εγκέφαλος δεν λαμβάνει αρκετό οξυγόνο, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα μνήμης», εξηγεί. Μια ανασκόπηση στο Sleep Medicine έδειξε ότι πολλά άτομα με OSA έχουν μειωμένη γνωστική λειτουργία, βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη μνήμη.
Απώλεια ακοής
Μια νέα ερευνητική γραμμή υποδεικνύει σύνδεση μεταξύ απώλειας ακοής και υγείας του εγκεφάλου.
Η ιδέα είναι ότι η απώλεια ακοής δυσκολεύει την επεξεργασία και αποθήκευση πληροφοριών, επειδή ο εγκέφαλος πρέπει να ξοδεύει περισσότερους πόρους απλώς για να καταλάβει την ομιλία.
Τα ακουστικά βοηθήματα μπορούν να βοηθήσουν, καθώς κάνουν την πληροφορία πιο καθαρή από τη στιγμή που εισέρχεται στον εγκέφαλο.
«Τα σωστά ρυθμισμένα ακουστικά βοηθήματα μπορούν να βελτιώσουν και να διατηρήσουν τη γνωστική λειτουργία», λέει η Renn. Και η έρευνα το υποστηρίζει: η ίδια μελέτη συνέδεσε τη χρήση ακουστικών βοηθημάτων με 19% μειωμένο κίνδυνο μακροπρόθεσμης γνωστικής έκπτωσης.
Multitasking
Όπως ανέφερε ο Dr. Holland, η διάσπαση προσοχής επηρεάζει την ικανότητά σου να συγκεντρώνεσαι και να θυμάσαι. Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη ότι αυτό που λέμε multitasking κάνει το ίδιο.
Μια μελέτη στο Nature υποδηλώνει ότι το multitasking με πολλές συσκευές ταυτόχρονα μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβές. Διαπιστώθηκε ότι όσοι κάνουν «media multitasking» συχνά δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν και να ανακαλέσουν πληροφορίες. Και αυτό παρατηρήθηκε σε νέους ανθρώπους.
Για τους μεγαλύτερους σε ηλικία, η πολυδιεργασία μπορεί να είναι ακόμη πιο επιβλαβής, λέει η Caccappolo. «Καθώς η ταχύτητα επεξεργασίας μειώνεται, γινόμαστε γενικά πιο αργοί τόσο στη σκέψη όσο και στην κίνηση», εξηγεί. «Αν προσπαθείς να κάνεις δύο ή τρία πράγματα ταυτόχρονα, θα είσαι λίγο πιο αργός σε καθένα από αυτά».
Photos: Unsplash
