Οι πρώτες λέξεις είναι από τις πιο τρυφερές στιγμές της παιδικής ηλικίας. Είναι εκείνη η στιγμή που η επικοινωνία ανοίγει έναν νέο δρόμο και η φωνή του παιδιού αποκτά σιγά σιγά νόημα και χρώμα.
Πριν φτάσει όμως στο «μαμά», «μπαμπά» ή «νερό», η γλωσσική ανάπτυξη χρειάζεται χρόνο, ενθάρρυνση και ήρεμη καθημερινή επαφή. Η καλή είδηση είναι πως μικρά πράγματα που γίνονται μέσα στη ρουτίνα μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν.
Το περιβάλλον παίζει τεράστιο ρόλο
Το παιδί μαθαίνει μιλώντας μέσα σε έναν κόσμο γεμάτο ήχους, τόνους και λέξεις. Ένα σπίτι όπου υπάρχει διάλογος, τραγούδι, ανάγνωση και περιγραφή της καθημερινότητας λειτουργεί σαν φυσικό «εργαστήριο» γλώσσας. Δεν χρειάζεται κάτι περίπλοκο. Αρκεί να ακούει συχνά λέξεις που συνδέονται με αυτά που ζει.
Η δύναμη της απλής συζήτησης
Η πιο αποτελεσματική τεχνική είναι η πιο απλή. Μιλάς στο παιδί συχνά και καθαρά. Περιγράφεις τι βλέπεις, τι κάνεις και τι πρόκειται να γίνει.
Unsplash
Παραδείγματα:
- «Τώρα βάζω το νερό στο ποτήρι»
- «Κοίτα το αυτοκίνητο που περνάει»
- «Πάμε να φορέσουμε τα παπούτσια»
Αυτό το είδος λόγου δίνει στο παιδί τις πρώτες γλωσσικές δομές χωρίς να το πιέζει να επαναλάβει τίποτα. Μαθαίνει απλώς ακούγοντας.
Τα παιχνίδια που ενθαρρύνουν τον λόγο
Τα παιχνίδια ρόλων βοηθούν ιδιαίτερα. Ζωάκια, κουκλάκια, αυτοκινητάκια, όλα επιτρέπουν να «ζωντανέψει» μια μικρή ιστορία. Όταν το παιδί συμμετέχει ενεργά στο παιχνίδι, το μυαλό του συνδέει ήχους, έννοιες και δράση.
Μπορείς να λες μικρές φράσεις όπως:
- «Το σκυλάκι λέει γαβ»
- «Το αμάξι πάει βρουμ»
- «Η κούκλα πάει για ύπνο»
Οι ήχοι ζώων και αντικειμένων είναι συχνά οι πρώτες “λέξεις” που θα μιμηθεί.
Οι μικρές επαναλήψεις είναι χρυσός
Η επανάληψη βοηθά το παιδί να συνδέσει αυτό που ακούει με αυτό που βλέπει. Αν σε ένα βιβλίο υπάρχει μια λέξη που εμφανίζεται ξανά και ξανά, είναι πιο πιθανό να την πει. Η ρουτίνα δημιουργεί ασφάλεια και βοηθά την ομιλία να ξεδιπλωθεί χωρίς πίεση.
Η σημασία της αναμονής
Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία είναι να αφήνεις μικρές «σιωπές» στη συζήτηση. Όταν ρωτάς κάτι ή περιγράφεις κάτι, άφησε λίγο χρόνο. Αυτή η μικρή παύση δίνει στο παιδί χώρο να δοκιμάσει να εκφραστεί. Ακόμη κι αν δεν πει λέξη, το μυαλό του επεξεργάζεται αυτό που ακούει.
Unsplash
Μην διορθώνεις άμεσα
Αν το παιδί πει μια λέξη λάθος, απόφυγε τη διόρθωση. Αρκεί να την επαναλάβεις σωστά στο τέλος της δικής σου φράσης.
Παράδειγμα:
Παιδί: «Μπά»
Ενήλικος: «Ναι, μπάλα. Η μπάλα είναι κόκκινη».
Έτσι ενθαρρύνεται, δεν νιώθει απογοήτευση και συνεχίζει να προσπαθεί.
Τα βιβλία είναι πραγματικοί σύμμαχοι
Οι εικόνες, οι ιστορίες και οι επαναλαμβανόμενες φράσεις δημιουργούν τις τέλειες συνθήκες για να ακουστούν νέες λέξεις. Το παιδί μπορεί να δείξει κάτι και εσύ να το ονομάσεις. Αυτός ο απλός κύκλος ενισχύει την κατανόηση και προετοιμάζει τη στιγμή που θα πει τη λέξη μόνο του.
Πότε να ανησυχήσεις
Κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό. Ωστόσο, αν φτάσει κοντά στους 18 μήνες και δεν παράγει καθόλου λέξεις ή μοιάζει να μη δείχνει ενδιαφέρον για ήχους και προσπάθεια επικοινωνίας, μια συζήτηση με παιδίατρο ή λογοθεραπευτή μπορεί να βοηθήσει.
Το παιδί χρειάζεται χρόνο, ασφάλεια και φροντίδα. Και κυρίως χρειάζεται να αισθάνεται ότι το ακούς. Με λίγη σταθερότητα και πολύ παιχνίδι, η στιγμή που θα πει την πρώτη του λέξη θα έρθει φυσικά και θα γίνει μια από τις πιο συγκινητικές μικρές νίκες της οικογένειας.
Διαβάστε ακόμα
Η καθημερινότητα με ένα νήπιο που λέει συνέχεια «όχι»: Τι κρύβεται πίσω και πώς να το αντιμετωπίσεις
Έξυπνοι τρόποι για να περιορίσεις την ώρα οθόνης στα παιδιά χωρίς γκρίνια
Πιάνεις το παιδί σου να λέει ψέματα; Τρόποι να το βοηθήσεις να αγαπήσει την αλήθεια
