Όλοι έχουμε υπάρξει παιδιά που φοβήθηκαν να πουν την αλήθεια. Κάποιες φορές γιατί φοβηθήκαμε την τιμωρία, άλλες γιατί δε θέλαμε να απογοητεύσουμε τους γονείς μας. Έτσι, ένα μικρό ψέμα έμοιαζε ευκολότερο από μια δύσκολη συζήτηση.

Αν πιάνεις το παιδί σου να λέει ψέματα, δε σημαίνει απαραίτητα πως έχει κακή πρόθεση. Συχνά, το ψέμα είναι ένας τρόπος να προστατεύσει τον εαυτό του από την ένταση, τον φόβο ή την απογοήτευση.

Το πρώτο βήμα είναι να μην αντιδράσεις με θυμό. Όταν το παιδί νιώθει ότι θα το μαλώσεις, το μόνο που μαθαίνει είναι να κρύβεται καλύτερα. Αντίθετα, όταν δει ότι το πλησιάζεις με ηρεμία, αρχίζει να νιώθει ασφάλεια να μοιραστεί ό,τι πραγματικά συνέβη.

Γιατί λένε ψέματα τα παιδιά

Τα παιδιά αρχίζουν να λένε ψέματα γύρω στα 3-4 τους χρόνια, όταν ανακαλύπτουν ότι οι άλλοι δεν ξέρουν πάντα τι σκέφτονται ή τι κάνουν. Είναι ένα φυσιολογικό στάδιο ανάπτυξης.

Αργότερα, το ψέμα μπορεί να εξυπηρετεί διαφορετικούς σκοπούς: να αποφύγουν την τιμωρία, να προστατεύσουν κάποιον, να εντυπωσιάσουν ή να τραβήξουν προσοχή.

Unsplash

Το σημαντικό είναι να καταλάβεις το γιατί πίσω από το ψέμα. Αν ένα παιδί πει ότι «δεν έσπασε εκείνο το ποτήρι», ίσως φοβάται την επίπληξη.

Αν πει ότι «διάβασε» ενώ δεν το έκανε, ίσως δεν αντέχει να απογοητεύσει. Μόνο όταν αναγνωρίσεις το κίνητρο, μπορείς να το καθοδηγήσεις χωρίς να το πληγώσεις.

Μίλα για την αλήθεια με τρόπο που να εμπνέει

Η αλήθεια δεν πρέπει να παρουσιάζεται ως «υποχρέωση», αλλά ως αξία. Τα παιδιά χρειάζονται παραδείγματα και θετικές εμπειρίες, όχι μόνο συμβουλές. Μπορείς να του πεις ιστορίες όπου η ειλικρίνεια βοήθησε κάποιον, ή να το επιβραβεύσεις όταν παραδέχεται ένα λάθος.

Αντί για φράσεις όπως «γιατί μου είπες ψέματα;», δοκίμασε να πεις «χαίρομαι που μου είπες τι έγινε, τώρα μπορούμε να το λύσουμε μαζί». Έτσι, το παιδί συνδέει την αλήθεια με κατανόηση και όχι με επίπληξη.

Δημιούργησε ένα περιβάλλον χωρίς φόβο

Η ειλικρίνεια χρειάζεται έδαφος για να ανθίσει. Όταν ένα παιδί νιώθει αποδοχή, δεν έχει λόγο να πει ψέματα. Αντί να επικεντρώνεσαι στην τιμωρία, εστίασε στη συζήτηση. Ρώτα το πώς ένιωσε, τι το φόβισε, τι θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά την επόμενη φορά.

Το παιδί χρειάζεται να δει πως η αλήθεια δεν το εκθέτει, αλλά το βοηθά να καταλάβει τον εαυτό του και να εξελιχθεί. Όταν νιώσει ότι έχει χώρο να μιλήσει χωρίς κριτική, τότε θα επιλέγει πιο εύκολα την ειλικρίνεια.

Unsplash

Δώσε το παράδειγμα

Τα παιδιά μιμούνται, δεν ακούνε μόνο. Αν υπόσχεσαι κάτι και δεν το τηρείς, ή αν σε δει να «προσαρμόζεις» την αλήθεια για να αποφύγεις μια δύσκολη στιγμή, θα μάθει ότι το ψέμα είναι αποδεκτό.

Η δική σου στάση είναι η πιο δυνατή διδασκαλία. Παραδέξου τα λάθη σου, δείξε ότι η αλήθεια μπορεί να ειπωθεί ακόμα και όταν είναι δύσκολη. Έτσι, θα του μάθεις ότι η ειλικρίνεια δεν είναι τέλεια, είναι όμως γενναία.

Η αξία του να είσαι αληθινός

Όταν το παιδί μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον όπου η αλήθεια εκτιμάται και όχι τιμωρείται, αρχίζει να βλέπει την ειλικρίνεια ως κομμάτι της ταυτότητάς του. Μαθαίνει ότι η αλήθεια δεν το μικραίνει, το δυναμώνει.

Και εκεί βρίσκεται η μεγαλύτερη νίκη: όχι στο να σταματήσει να λέει ψέματα από φόβο, αλλά στο να θέλει να λέει την αλήθεια επειδή ξέρει πως αυτό το κάνει καλύτερο άνθρωπο.