Ξεκινά συνήθως κάπου ανάμεσα στα τρία και τα πέντε χρόνια. Το παιδί αρχίζει να ρωτά για τα πάντα: «Γιατί βρέχει;», «Γιατί ο ουρανός είναι μπλε;», «Γιατί έχεις μαλλιά στη μύτη;».

Εκεί που άλλοτε υπήρχε η ησυχία του «παραμυθιού πριν τον ύπνο», τώρα υπάρχει ένα καταιγιστικό κύμα αποριών που μοιάζει ατελείωτο. Και όσο πιο πολύ απαντάς, τόσο πιο πολλές ερωτήσεις γεννιούνται.

Αυτή η περίοδος, όσο κουραστική κι αν φαίνεται, είναι το ξεκίνημα μιας βαθύτερης ανάγκης: της αναζήτησης της γνώσης. Το παιδί αρχίζει να συνδέει τον κόσμο γύρω του με τη λογική, να παρατηρεί, να αμφισβητεί και να χτίζει τη δική του κατανόηση για τη ζωή.

Γιατί ρωτάει ασταμάτητα;

Πίσω από κάθε «γιατί» κρύβεται κάτι πολύ περισσότερο από περιέργεια. Είναι η ανάγκη να κατανοήσει τον κόσμο και να νιώσει ασφάλεια μέσα του.

Οι ερωτήσεις είναι ο τρόπος που το παιδί εξερευνά, δοκιμάζει τα όρια της σκέψης του και επιβεβαιώνει ότι οι μεγάλοι γύρω του είναι εκεί, διαθέσιμοι να το καθοδηγήσουν.

Κάθε φορά που απαντάς, του δείχνεις πως οι σκέψεις του έχουν αξία. Πως το ενδιαφέρον του είναι καλοδεχούμενο. Πως μπορεί να ψάχνει, να ρωτά και να μαθαίνει χωρίς φόβο ή ντροπή.

Unsplash

Μην αγχώνεσαι αν δεν ξέρεις

Κανείς δεν έχει όλες τις απαντήσεις. Και είναι απολύτως εντάξει να το παραδεχτείς. Μπορείς να πεις ένα απλό «Δεν το ξέρω αυτό, αλλά μπορούμε να το ψάξουμε μαζί».

Έτσι, όχι μόνο αποφεύγεις την πίεση του «τέλειου» γονιού, αλλά δίνεις και ένα από τα πιο σημαντικά μαθήματα: πως η γνώση δεν τελειώνει ποτέ.

Η διαδικασία της αναζήτησης μπορεί να γίνει παιχνίδι. Διαβάστε βιβλία, δείτε μαζί παιδικά ντοκιμαντέρ, ψάξτε εικόνες, φτιάξτε μικρά πειράματα.

Όσο πιο πολύ συμμετέχεις στη διαδικασία, τόσο περισσότερο το παιδί νιώθει πως η μάθηση είναι μια κοινή περιπέτεια, όχι κάτι βαρετό ή υποχρεωτικό.

Δείξε ενδιαφέρον, όχι βιασύνη

Όταν το παιδί ρωτά, το κάνει με τον ρυθμό του. Μην προσπαθείς να το «κόψεις» επειδή βιάζεσαι ή κουράζεσαι.

Μερικές φορές, η καλύτερη απάντηση δεν είναι η ακριβής εξήγηση, αλλά η συζήτηση που ανοίγει. Άφησέ το να σκεφτεί, να φανταστεί και να πει τη δική του εκδοχή.

Αν πει πως «ο ήλιος πάει για ύπνο», μπορείς να το ενθαρρύνεις λέγοντας «Αυτό είναι πολύ ωραίο που το σκέφτηκες έτσι!

Θες να δούμε μαζί πού πηγαίνει ο ήλιος το βράδυ;». Η μάθηση χτίζεται πάνω στην αποδοχή και στο παιχνίδι, όχι στην πίεση.

Unsplash

Η εμπιστοσύνη που γεννιέται μέσα από τα «γιατί»

Το πιο σημαντικό που προσφέρεις, απαντώντας στα «γιατί», είναι η αίσθηση ότι το παιδί μπορεί να σε εμπιστευτεί.

Μαθαίνει ότι υπάρχει κάποιος που το ακούει, που δεν το αποπαίρνει, που δεν το κάνει να νιώθει «χαζό» επειδή ρωτά. Και αυτή η εμπιστοσύνη θα είναι η βάση για όλες τις μελλοντικές του σχέσεις, όχι μόνο με τη γνώση, αλλά και με τους ανθρώπους γύρω του.

Και όταν τελειώσουν τα «γιατί»;

Θα έρθει μια μέρα που οι ερωτήσεις θα μειωθούν. Όχι γιατί έμαθε τα πάντα, αλλά γιατί βρήκε τους δικούς του τρόπους να αναζητά τις απαντήσεις.

Αν έχεις σταθεί δίπλα του με αγάπη και υπομονή, τότε θα έχεις ήδη κάνει κάτι πολύ πιο σημαντικό από το να του μάθεις γιατί βρέχει: θα του έχεις δείξει πώς να μαθαίνει μόνο του.