Στο Βέλγιο, και συγκεκριμένα στις Βρυξέλλες, κάτι πρωτότυπο συμβαίνει τα τελευταία χρόνια: παλιές εκκλησίες που είχαν μείνει άδειες ή εγκαταλελειμμένες, βρίσκουν ξανά ζωή μέσα από έναν εντελώς διαφορετικό σκοπό. Αντί να γκρεμιστούν ή να ρημάξουν, μετατρέπονται σε σχολές αναρρίχησης. Ένα παράδειγμα του πώς η δημιουργικότητα και ο σεβασμός στην ιστορία μπορούν να συνυπάρξουν με επιτυχία.
Η ανάγκη γι’ αυτές τις μεταμορφώσεις γεννήθηκε από ένα πολύ απλό αλλά σοβαρό πρόβλημα: το κόστος συντήρησης των εκκλησιών. Τα παλιά αυτά κτίρια, με τους ψηλούς θόλους, τα βιτρό και τα πέτρινα τόξα, είναι πανέμορφα αλλά και πανάκριβα στη φροντίδα τους.
Οι ενορίες μικραίνουν, οι πιστοί λιγοστεύουν, και πολλές εκκλησίες έμεναν ανενεργές, με σπασμένα τζάμια και τρύπες στις στέγες. Έτσι, οι τοπικές αρχές και ορισμένοι ιδιώτες αποφάσισαν να τους δώσουν μια δεύτερη ευκαιρία, αξιοποιώντας τις με έναν έξυπνο, βιώσιμο και κοινωνικά ωφέλιμο τρόπο.
IG maniakpadoue
Μία από τις πιο γνωστές περιπτώσεις είναι η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου της Πάδοβας στη συνοικία Forest των Βρυξελλών. Το κτίριο, νεογοτθικού ρυθμού, χτίστηκε το 1905 και για πολλά χρόνια υπήρξε σημείο αναφοράς της γειτονιάς.
Όταν όμως η ενορία συρρικνώθηκε, η συντήρησή του έγινε αδύνατη. Η στέγη παρουσίαζε φθορές, η θέρμανση ήταν υπερβολικά δαπανηρή και η εκκλησία άρχισε να χάνει τη ζωντάνια της. Αντί λοιπόν να εγκαταλειφθεί, αποφασίστηκε να μετατραπεί σε σχολή αναρρίχησης. Σε μια μετατροπή που έγινε το 2023 και πέτυχε.
IG Maniakpadoue
Σήμερα, ο χώρος λειτουργεί με το όνομα Maniak Padoue, και αποτελεί έναν από τους πιο εντυπωσιακούς χώρους άθλησης στην Ευρώπη. Οι τοίχοι αναρρίχησης στήθηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να μη διαταράξουν την αρχιτεκτονική δομή του ναού.
IG Maniakpadoue
Τα βιτρό παράθυρα και οι καμάρες διατηρήθηκαν ανέπαφα, προσφέροντας μια σχεδόν μαγική ατμόσφαιρα. Το φως που περνά μέσα από τα πολύχρωμα τζάμια φωτίζει τους αναρριχητές, δημιουργώντας μια εμπειρία που συνδυάζει την αδρεναλίνη με την ηρεμία του ιερού χώρου.
Μια παρόμοια ιδέα εφαρμόστηκε και πολύ πρόσφατα -πριν μερικούς μήνες- και στην εκκλησία της Αγίας Άννας (Saint Anne), επίσης στις Βρυξέλλες. Το έργο ονομάζεται Holy Climb και, όπως προδίδει το όνομα, επιχειρεί να δώσει μια «ιερή» διάσταση στην άθληση.
Η εκκλησία, που για χρόνια ήταν κλειστή, μεταμορφώθηκε σε έναν από τους πιο καλαίσθητους χώρους αναρρίχησης της πόλης. Οι αρχιτέκτονες κατάφεραν να διατηρήσουν το ιστορικό ύφος του κτιρίου, ενώ πρόσθεσαν μοντέρνα στοιχεία που δένουν αρμονικά με το παρελθόν. Έτσι, οι τοίχοι που κάποτε αντηχούσαν από ψαλμωδίες, σήμερα γεμίζουν με φωνές και γέλια ανθρώπων που δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους σε μια αναρρίχηση… με θέα τα βιτρό.
IG travel
Και στις δύο περιπτώσεις, η λογική πίσω από αυτές τις μετατροπές είναι η ίδια: να σωθούν ιστορικά κτίρια που διαφορετικά θα κατέληγαν ερείπια. Το να τα συντηρήσεις ως μουσεία ή θρησκευτικούς χώρους είναι συχνά ασύμφορο. Όμως το να τα μετατρέψεις σε ζωντανούς, ανοιχτούς χώρους άθλησης, τέχνης ή πολιτισμού δίνει μια νέα πνοή — όχι μόνο στα κτίρια, αλλά και στις ίδιες τις γειτονιές. Οι κάτοικοι επανασυνδέονται με το μέρος, το επισκέπτονται ξανά, και το παρελθόν συνυπάρχει αρμονικά με το παρόν.
IG travel
Η πρωτοβουλία αυτή δείχνει πως οι Βρυξέλλες έχουν βρει έναν ευφυή τρόπο να αντιμετωπίσουν την εγκατάλειψη των ιστορικών μνημείων τους: όχι με κατεδάφιση, αλλά με επανάχρηση. Στην ουσία, πρόκειται για μια νέα μορφή πολιτιστικής διατήρησης, όπου η κληρονομιά δεν μένει απλώς πίσω από τζάμια, αλλά εντάσσεται στην καθημερινή ζωή.
Ίσως, λοιπόν, αυτή η τάση να αποτελέσει έμπνευση και για άλλες πόλεις. Γιατί, όπως αποδεικνύουν οι Βρυξέλλες, ακόμη και οι τοίχοι μιας παλιάς εκκλησίας μπορούν να σου θυμίσουν πως κάθε ανάβαση στη ζωή, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, χρειάζεται και να έχεις πίστη.
