Κάθε χρόνο, λίγο πριν ανάψουν τα φωτάκια ή γεμίσουν τα σπίτια με μυρωδιές από μελομακάρονα, κάτι μέσα μας αρχίζει να γλυκαίνει και να πονά ταυτόχρονα. Η νοσταλγία των γιορτών είναι μια ιδιαίτερη αίσθηση που αγγίζει σχεδόν όλους.

Μπορεί να έρχεται με χαρά, συγκίνηση ή ακόμη και με μια ανεξήγητη μελαγχολία. Το ενδιαφέρον είναι πως αυτή η έντονη συναισθηματική κίνηση δεν είναι τυχαία. Έχει βαθιές ρίζες στην επιστήμη, την ψυχολογία και τον τρόπο που ο εγκέφαλός μας καταγράφει τις μνήμες.

Γιατί οι γιορτές ξυπνούν τις πιο δυνατές αναμνήσεις

Οι στιγμές των γιορτών αποτελούν συναισθηματικά φορτισμένα γεγονότα. Η επιστήμη έχει δείξει πως ο εγκέφαλος τείνει να αποθηκεύει με μεγαλύτερη ένταση ό,τι συνδέεται με ισχυρά συναισθήματα. Έτσι, κάθε φορά που πλησιάζουν οι γιορτές, ενεργοποιούνται περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη και τη συναισθηματική ανάκληση.

Οι μυρωδιές, οι ήχοι, τα φώτα, ακόμη και τα χρώματα, λειτουργούν ως μικροί διακόπτες που ανοίγουν την πόρτα στο παρελθόν. Δεν είναι τυχαίο πως μια απλή μελωδία ή ένα γλυκό από την παιδική ηλικία μπορεί να μας μεταφέρει αμέσως πίσω στο σπίτι που μεγαλώσαμε. Οι γιορτές έχουν έναν τρόπο να κωδικοποιούνται στον εγκέφαλο σαν κάτι μεγαλύτερο από ένα σύνολο ημερών. Γίνονται σύμβολα, φορείς μνήμης.

Unsplash

Η νοσταλγία ως μηχανισμός σύνδεσης

Παρόλο που συχνά την αντιλαμβανόμαστε ως κάτι μελαγχολικό, η νοσταλγία είναι ένα εργαλείο που μας ενώνει με τους άλλους. Έρευνες δείχνουν ότι όταν θυμόμαστε γιορτινές στιγμές και τις συζητάμε, ενισχύεται το αίσθημα του ανήκειν. Η νοσταλγία δεν λειτουργεί μόνο ατομικά αλλά και συλλογικά.

Μέσα από αυτές τις αναμνήσεις, χτίζονται δεσμοί. Κοντινοί άνθρωποι γίνονται ακόμη πιο κοντινοί. Ακόμη και όταν κάποιες φιγούρες λείπουν πλέον από τη ζωή μας, οι μνήμες τους συνεχίζουν να μας προσφέρουν κάποια μορφή παρουσίας. Η νοσταλγία των γιορτών μάς κάνει να νιώθουμε πως δεν είμαστε μόνοι μέσα στον χρόνο.

Ο εγκέφαλος αγαπά τις επαναλήψεις

Οι γιορτές επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο την ίδια περίπου περίοδο και αυτό δεν περνά απαρατήρητο από τον εγκέφαλο. Η επανάληψη δημιουργεί μια αίσθηση σταθερότητας. Προσφέρει την ψευδαίσθηση ότι κάποια πράγματα μένουν ίδια ακόμη κι όταν όλα γύρω μας αλλάζουν.

Γι’ αυτό και η νοσταλγία έρχεται τόσο έντονα. Είναι σαν να συναντάς παλιούς σου εαυτούς που σε κοιτούν με κατανόηση. Σαν να νιώθεις πως έχεις ακόμη μια σύνδεση με όσα έχουν χαθεί ή έχουν αλλάξει.

Όταν η νοσταλγία γίνεται πηγή δύναμης

Παρόλο που προκαλεί ένα ελαφρύ σφίξιμο, η νοσταλγία των γιορτών έχει αποδειχθεί πως αυξάνει την αισιοδοξία και μειώνει το άγχος. Δείχνει στον νου ότι έχει ζήσει όμορφες στιγμές, άρα μπορεί να τις ξαναζήσει.

Η επιστήμη υποστηρίζει ότι η νοσταλγία λειτουργεί σαν μια ήρεμη υπενθύμιση πως υπάρχουμε σε μια συνέχεια. Ότι αποτελούμε μέρος μιας ιστορίας που εξελίσσεται και πως το παρελθόν, αντί να μας βαραίνει, μπορεί να μας στηρίζει.

Unsplash

Η νοσταλγία των γιορτών δεν χρειάζεται να μας φοβίζει. Είναι ένα άγγιγμα που μας θυμίζει ποιοι είμαστε, ποιους αγαπήσαμε και τι μας διαμόρφωσε. Μπορεί να νιώθουμε λίγο πιο τρωτοί, όμως μέσα σε αυτό κρύβεται η μεγαλύτερη ευαισθησία μας και ίσως η μεγαλύτερη δύναμή μας.

Κι έτσι κάθε γιορτινή περίοδος γίνεται μια ευκαιρία όχι μόνο για να θυμηθούμε αλλά και για να συνεχίσουμε να χτίζουμε αναμνήσεις που κάποτε θα ζεστάνουν ξανά την καρδιά μας.

Διαβάστε ακόμα

Κεφάλαιο «αποτυχία»: Πώς να διαχειριστείς μια ήττα χωρίς να χάσεις τον εαυτό σου

Γιατί είναι δύσκολο να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας και πώς μπορούμε να το αλλάξουμε

Όταν ο νους γίνεται εχθρός: Οι σκέψεις που σαμποτάρουν την ευτυχία σου και πώς να συμφιλιωθείς μαζί τους