Μερικές φορές, το “συγγνώμη” βγαίνει από το στόμα μας τόσο εύκολα, που δεν προλαβαίνουμε καν να σκεφτούμε αν υπάρχει λόγος να το πούμε. Γίνεται κάτι σαν αντανακλαστικό, σαν ένας τρόπος να δείξουμε ότι είμαστε ευγενικοί, προσεκτικοί, ότι δεν θέλουμε να ενοχλήσουμε. Μόνο που πίσω από αυτή τη συνήθεια, κρύβεται κάτι πιο βαθύ: ένας μικρός φόβος μήπως δεν είμαστε “αρκετά καλοί”.
Ζητάμε συγγνώμη όχι γιατί κάναμε κάτι κακό, αλλά γιατί θέλουμε να είμαστε αρεστοί. Θέλουμε να δείξουμε ότι είμαστε “εντάξει παιδιά”, ότι δεν φταίμε, ότι δεν θα δημιουργήσουμε πρόβλημα. Και χωρίς να το καταλάβουμε, αρχίζουμε να κουβαλάμε μια ενοχή που δεν μας ανήκει.
Photo by Brett Jordan on Unsplash
Η ρίζα της υπερβολικής συγγνώμης
Από μικροί μαθαίνουμε να ζητάμε συγγνώμη για να διορθώσουμε μια κατάσταση. “Πες συγγνώμη στη θεία σου που δεν τη φίλησες”, “πες συγγνώμη που δεν ήσουν ευγενική”. Το πρόβλημα είναι πως, μεγαλώνοντας, συνεχίζουμε να απολογούμαστε όχι μόνο για τα λάθη μας, αλλά και για αυτά που δεν μας αναλογούν. Ασυναίσθητα.
Ζητάμε συγγνώμη επειδή ζητάμε βοήθεια. Επειδή δεν προλάβαμε να απαντήσουμε σε ένα μήνυμα. Επειδή κουραστήκαμε, γιατί δεν είμαστε σε διάθεση, γιατί θέλουμε λίγο χρόνο μόνοι μας. Ζητάμε συγγνώμη για το ότι έχουμε όρια.
Και αυτό, αργά ή γρήγορα, γίνεται βάρος. Δεν είναι απλώς κουραστικό. Είναι σαν να λες στον εαυτό σου κάθε μέρα ότι δεν έχει δικαίωμα να είναι όπως είναι.
Το “συγγνώμη” που μικραίνει τον εαυτό σου
Το να ζητάς συγγνώμη δεν είναι λάθος. Είναι πράξη σεβασμού και ωριμότητας όταν πράγματι έχεις πληγώσει κάποιον. Όταν όντως έχεις κάνει λάθος. Όμως όταν η συγγνώμη μπαίνει παντού, ακόμα και σε στιγμές που δεν χρειάζεται, αρχίζει να χάνει το νόημά της και μαζί της χάνεις κι εσύ λίγη από τη δύναμή σου.
Σκέψου πόσες φορές είπες “συγγνώμη να ρωτήσω κάτι” ενώ απλώς ήθελες μια πληροφορία. Ή “συγγνώμη αλλά έχω άλλη άποψη” ενώ απλώς συμμετείχες σε μια κουβέντα. Ή “συγγνώμη αλλά δεν μπορώ” ενώ είχες κάθε δικαίωμα να μην μπορείς.
Κάθε μικρό “συγγνώμη” που δεν χρειάζεται, είναι σαν να ζητάς άδεια για να αναπνεύσεις. Και κάποια στιγμή, αρχίζεις να πιστεύεις ότι οφείλεις σε όλους μια απολογία για το παραμικρό.
Πολλοί άνθρωποι φοβούνται ότι αν σταματήσουν να απολογούνται, θα φαίνονται απότομοι ή σκληροί. Όμως υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο να είσαι αγενής και στο να έχεις αυτοσεβασμό. Μπορείς να είσαι ευγενικός χωρίς να μειώνεις τον εαυτό σου.
Μπορείς να πεις “όχι” χωρίς να απολογηθείς για αυτό.
Μπορείς να πεις “διαφωνώ” χωρίς να νιώθεις τύψεις.
Μπορείς να πεις “αυτό με ενόχλησε” χωρίς να το ντύσεις με μια συγγνώμη για να μην ταράξεις κανέναν.
Η ειλικρίνεια δεν είναι αγένεια. Είναι απλώς η πιο καθαρή μορφή σεβασμού προς τους άλλους, αλλά και προς εσένα.
Photo by Michaela St on Unsplash
Πώς να σπάσεις τη συνήθεια
Αν θέλεις να το αλλάξεις, ξεκίνα με μικρά βήματα.
1. Αντικατέστησε τη συγγνώμη με ευγνωμοσύνη
Αντί να πεις “συγγνώμη που άργησα”, δοκίμασε να πεις “ευχαριστώ που με περίμενες”. Αντί για “συγγνώμη που σε ενόχλησα”, πες “εκτιμώ που αφιέρωσες χρόνο για μένα”. Αυτή η απλή αλλαγή στη διατύπωση κάνει θαύματα. Δείχνει ότι αναγνωρίζεις τον άλλο χωρίς να μειώνεις τον εαυτό σου.
2. Πάρε μια ανάσα πριν μιλήσεις
Πριν πεις “συγγνώμη”, σταμάτα για ένα δευτερόλεπτο. Ρώτα τον εαυτό σου: “Φταίω για κάτι; Ή απλώς νιώθω άβολα;” Αν δεν υπάρχει πραγματικός λόγος, απλώς χαμογέλα και συνέχισε.
3. Φύλαξε τις συγγνώμες σου για όταν έχουν αξία
Όταν πεις “συγγνώμη” μόνο εκεί που πρέπει, η λέξη αποκτά δύναμη. Δεν είναι πια μια συνήθεια, είναι μια πράξη ειλικρίνειας.
Η ζωή χωρίς περιττές συγγνώμες
Όταν σταματήσεις να απολογείσαι για όλα, συμβαίνει κάτι απλό αλλά μαγικό: αρχίζεις να στέκεσαι πιο όρθια. Μιλάς πιο καθαρά. Εκφράζεις αυτό που σκέφτεσαι χωρίς φόβο. Και, το πιο σημαντικό, αρχίζεις να αισθάνεσαι πιο ελεύθερη.
Οι άνθρωποι που σε αγαπούν, δεν χρειάζονται να τους ζητάς συγγνώμη κάθε φορά που δεν είσαι τέλεια. Χρειάζονται να είσαι ειλικρινής, αληθινή και παρούσα. Αυτά είναι που δημιουργούν πραγματικές σχέσεις, όχι οι ατελείωτες απολογίες.
Και τελικά…
Η λέξη “συγγνώμη” είναι πολύτιμη, αλλά δεν χρειάζεται να τη σκορπάς παντού. Δεν υπάρχει λόγος να απολογείσαι επειδή είσαι άνθρωπος, επειδή έχεις συναισθήματα, επειδή ζητάς κάτι ή επειδή δεν μπορείς να κάνεις τα πάντα.
Ο κόσμος δεν περιμένει να είσαι τέλεια, περιμένει να είσαι αληθινή. Κι αν είναι να ζητήσεις μια συγγνώμη, κάν’ το εκεί που έχει σημασία και πες την με την καρδιά σου.
Όλα τα υπόλοιπα, άφησέ τα να πάνε.
Γιατί μερικές φορές, η πιο δυνατή συγγνώμη είναι εκείνη που δεν χρειάζεται να ειπωθεί και συνήθως δείχνεται με πράξεις.
