Ενώ σε άλλες χώρες οι τελευταίες μέρες του χρόνου γεμίζουν με φώτα, ποτά και glitter, στη Φινλανδία το κλείσιμο της χρονιάς μυρίζει… ξύλο, ατμό και σιωπή. Εκεί, πριν αλλάξει ο χρόνος, οι άνθρωποι δεν τρέχουν στα μαγαζιά, αλλά στις σάουνες.
Η παράδοση αυτή, που ονομάζεται uudenvuodensauna (“η σάουνα της Πρωτοχρονιάς”), είναι για τους Φινλανδούς κάτι παραπάνω από χαλάρωση: είναι μια ιερή τελετουργία καθαρμού, ένα είδος “θερμικής κάθαρσης” που σηματοδοτεί το τέλος και την αρχή.
Η θερμότητα ως καθαρτήριο
Οι περισσότεροι Φινλανδοί τηρούν την παράδοση την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, στις 31 Δεκεμβρίου, λίγο πριν το δείπνο ή τους εορτασμούς. Συνήθως, γύρω στις 4 με 6 το απόγευμα, ανάβουν τη σάουνα στο σπίτι ή στο εξοχικό, μαζεύονται οικογένεια ή φίλοι και μένουν εκεί για περίπου μία ώρα.
Για πολλούς, είναι το πιο σημαντικό κομμάτι της μέρας, μια ευκαιρία να αφήσουν πίσω τη χρονιά που φεύγει, να “ξεπλύνουν” τη βιασύνη, το άγχος και τις σκέψεις, πριν υποδεχτούν τη νέα με καθαρό σώμα και μυαλό. Σε ορισμένες περιοχές, ειδικά στη βόρεια Φινλανδία, κάποιοι το κάνουν μία–δύο μέρες νωρίτερα, αν έχουν ταξίδι ή μεγάλη οικογενειακή συγκέντρωση, αλλά το νόημα μένει ίδιο: μπες στο νέο έτος καθαρός, μέσα κι έξω.
Για τους Φινλανδούς, η σάουνα δεν είναι πολυτέλεια, είναι τρόπος ζωής. Υπάρχουν περισσότερες σάουνες απ’ ό,τι αυτοκίνητα και αυτό κάτι λέει! Η ζέστη και ο ατμός λειτουργούν σαν τελετουργία αναγέννησης: ο ιδρώτας “ξεπλένει” το παλιό, η θερμότητα μαλακώνει το σώμα και το πνεύμα, και η σιωπή βοηθά να ακούσεις πραγματικά τον εαυτό σου.
Οι πιο τολμηροί -ή απλώς οι πιο “παραδοσιακοί”- βγαίνουν μετά από τη σάουνα και βουτούν στο χιόνι ή σε μια παγωμένη λίμνη. Το απότομο πέρασμα από τη ζέστη στο κρύο θεωρείται αναζωογονητικό, σχεδόν πνευματικό: ένα συμβολικό “σοκ” καθαρότητας που σε κάνει να νιώθεις ζωντανός, παρών και έτοιμος για το καινούργιο.
Η ουσία πίσω από τον ατμό
Αν το καλοσκεφτείς, η φινλανδική “θερμική κάθαρση” δεν είναι τόσο διαφορετική από αυτό που όλοι ψάχνουμε λίγο πριν αλλάξει ο χρόνος: να αφήσουμε πίσω ό,τι μας βάρυνε και να μπούμε πιο ανάλαφροι στο νέο έτος.
Εκείνοι απλώς το κάνουν με ατμό, ξύλο και μια σιωπή που θεραπεύει.
Οι Φινλανδοί μάς θυμίζουν κάτι απλό αλλά βαθύ: για να καλωσορίσεις πραγματικά το νέο, πρέπει πρώτα να του κάνεις χώρο. Κι ίσως, τελικά, το πιο όμορφο έθιμο να μην είναι αυτό που γεμίζει τη χρονιά με λάμψη, αλλά εκείνο που την ξεκινά με καθαρότητα.
Διαβάστε ακόμα
Δεν θα πιστεύεις τι θεωρείται γρουσουζιά τις μέρες πριν την Πρωτοχρονιά στην Ισπανία
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν ακούμε τη φράση «καλή χρονιά»
