Έχεις ξυπνήσει ποτέ λίγα λεπτά πριν χτυπήσει το ξυπνητήρι και αναρωτήθηκες «πώς στο καλό το ήξερα;». Αν ναι, καλωσήρθες στο κλαμπ. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βιώνουν την ίδια σχεδόν μαγική εμπειρία: μια εσωτερική αίσθηση αφύπνισης που προηγείται του τεχνολογικού μπιπ. Κάποιοι το αποδίδουν στο άγχος. Άλλοι στο βιολογικό ρολόι. Η αλήθεια είναι πιο ενδιαφέρουσα απ' όσο νομίζεις.
Το εσωτερικό σου ξυπνητήρι υπάρχει στ’ αλήθεια
Ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει έναν ενσωματωμένο μηχανισμό που λέγεται κιρκάδιος ρυθμός. Είναι το εσωτερικό ρολόι του σώματος και ελέγχει τα πάντα. Από τη θερμοκρασία του σώματος μέχρι την παραγωγή ορμονών και φυσικά, τον ύπνο.
Όταν ξυπνάς καθημερινά την ίδια ώρα, ο εγκέφαλος αρχίζει να προβλέπει αυτό το μοτίβο. Έτσι, προετοιμάζεται σταδιακά και απελευθερώνει ορμόνες όπως η κορτιζόλη λίγο πριν το αναμενόμενο ξύπνημα. Αυτός είναι κι ο λόγος που μπορεί να ξυπνήσεις φυσικά λίγο πριν χτυπήσει το ξυπνητήρι.
Unsplash
Η κορτιζόλη δεν είναι μόνο για το στρες
Η κορτιζόλη έχει αποκτήσει κακή φήμη, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα πανίσχυρο εργαλείο του σώματός σου. Όταν εκκρίνεται σταδιακά λίγο πριν την αφύπνιση, σε βοηθά να βγεις από τα βαθύτερα στάδια του ύπνου και να ξυπνήσεις πιο ομαλά. Αν έχεις ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου, το σώμα σου μαθαίνει και αρχίζει να σου φτιάχνει το τέλειο πρωινό σενάριο χωρίς σοκ από το ξυπνητήρι.
Τι ρόλο παίζει το άγχος
Σε κάποιες περιπτώσεις, το πρόωρο ξύπνημα δεν είναι αποτέλεσμα οργανωμένου κιρκάδιου ρυθμού, αλλά προβλέψιμου άγχους. Αν έχεις κάτι σημαντικό το πρωί, ο εγκέφαλός σου ενεργοποιείται σε επιφυλακή και σε ξυπνά λίγο νωρίτερα για να σιγουρευτεί ότι δε θα χάσεις την πτήση, τη συνέντευξη ή την πρώτη ώρα στη δουλειά. Δεν είναι πάντα ευχάριστο, αλλά είναι ένα σημάδι ότι το σύστημά σου προσπαθεί να σε βοηθήσει.
Unsplash
Άρα είναι καλό να ξυπνάς πριν το ξυπνητήρι;
Σε γενικές γραμμές ναι. Αν ξυπνάς φυσικά λίγα λεπτά πριν χτυπήσει το ξυπνητήρι και νιώθεις καλά, αυτό σημαίνει ότι έχεις έναν υγιή κύκλο ύπνου και το σώμα σου λειτουργεί αρμονικά. Αν όμως ξυπνάς κουρασμένη ή πολύ νωρίτερα από όσο πρέπει, ίσως χρειάζεσαι καλύτερη ρουτίνα ύπνου ή λιγότερο άγχος στην καθημερινότητα.
Η μαγεία του εσωτερικού συγχρονισμού
Η ικανότητα του σώματός μας να προβλέπει την ώρα είναι σχεδόν ποιητική. Χωρίς τεχνολογία, χωρίς βοήθημα, μόνο μέσω επανάληψης και φυσιολογικών μηχανισμών. Και ναι, δεν είναι τυχαίο που οι άνθρωποι που ακολουθούν σταθερό πρόγραμμα ξυπνούν πιο ήρεμα και πιο νωρίς από αυτούς που βασίζονται αποκλειστικά σε ξυπνητήρια και snooze.
