Πόσες φορές έχεις ακούσει τη φράση «έχει μνήμη χρυσόψαρου»; Μάλλον πολλές. Και σχεδόν πάντα σημαίνει ότι κάποιος ξεχνάει τα πάντα σε δευτερόλεπτα.

Η φήμη αυτή έχει περάσει τόσο πολύ στην καθημερινότητά μας, που τη θεωρούμε αλήθεια. Όμως, όπως συμβαίνει με πολλούς αστικούς μύθους, η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική.

Οι έρευνες που κατέρριψαν τον μύθο

Μελέτες των τελευταίων χρόνων έδειξαν ότι το χρυσόψαρο δεν έχει μνήμη τριών δευτερολέπτων. Στην πραγματικότητα, μπορεί να θυμάται πράγματα για εβδομάδες, ακόμα και για μήνες.

Ερευνητές εκπαίδευσαν χρυσόψαρα να αναγνωρίζουν σχήματα, χρώματα και ακόμα και να ακολουθούν ένα μοτίβο για να πάρουν τροφή. Τα ψάρια αυτά επαναλάμβαναν σωστά την «εκπαίδευση» τους ακόμα και μετά από πολύ καιρό, αποδεικνύοντας ότι διαθέτουν πολύ καλή ικανότητα απομνημόνευσης.

Unsplash

Γιατί πιστέψαμε ότι ξεχνάει τόσο γρήγορα

Η παρεξήγηση ξεκίνησε μάλλον επειδή το χρυσόψαρο έχει έναν απλό τρόπο ζωής και κινείται συνεχώς μέσα στο ενυδρείο του σαν να ανακαλύπτει τα πάντα από την αρχή.

Αυτό το «συνεχές ταξίδι» γύρω από τη γυάλα έμοιαζε με αδιάκοπη επανάληψη και έδωσε τροφή στον μύθο ότι κάθε του βόλτα είναι μια πρώτη εμπειρία. Στην πραγματικότητα, όμως, το χρυσόψαρο απλώς εξερευνά το περιβάλλον του και έχει πλήρη επίγνωση του χώρου.

Η σημασία της μνήμης τους

Η καλή μνήμη των χρυσόψαρων δεν είναι απλώς μια αστεία λεπτομέρεια. Είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή τους. Τα βοηθά να βρίσκουν τροφή, να αναγνωρίζουν άλλους οργανισμούς και να προσαρμόζονται καλύτερα στις αλλαγές.

Αν αναλογιστείς ότι πολλά παιδιά μεγαλώνουν με ένα χρυσόψαρο στο σπίτι, είναι ωραίο να γνωρίζουμε ότι αυτό το μικρό πλάσμα μπορεί να αναπτύσσει και δεσμούς με το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

Unsplash

Τελικά ποιο είναι το λάθος μας

Το λάθος μας ήταν ότι υποτιμήσαμε το χρυσόψαρο και το βάλαμε σε ένα κουτί απλοϊκής σκέψης. Η αλήθεια είναι πως, όπως κι εμείς, κουβαλάει μνήμες και εμπειρίες που το καθορίζουν. Δεν είναι απλώς μια φιγούρα που κολυμπάει χωρίς σκέψη, αλλά ένα ζωντανό πλάσμα με ικανότητες που συχνά αγνοούμε.

Αν κάτι μας διδάσκει αυτή η ιστορία, είναι ότι δεν πρέπει να βιαζόμαστε να βάζουμε ταμπέλες. Το χρυσόψαρο απέδειξε πως μπορεί να θυμάται, και μάλιστα για πολύ καιρό.

Κι ίσως την επόμενη φορά που θα πεις «έχω μνήμη χρυσόψαρου», να το ξανασκεφτείς με ένα χαμόγελο, αναγνωρίζοντας ότι το μικρό αυτό ψάρι τελικά κρύβει περισσότερη εξυπνάδα απ’ όση φαντάστηκες.