Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου είναι μια δημοφιλής φυσική θεραπεία που συναντάται σε πολλά προϊόντα περιποίησης δέρματος και μαλλιών. Έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες χάρη στις πιθανές αντιβακτηριακές και αντιμυκητιακές του ιδιότητες. Αλλά τι λέει η επιστήμη; Υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά του για παθήσεις όπως η ακμή, το πόδι του αθλητή και οι μυκητιάσεις των νυχιών;

Τι είναι το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου;

Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου προέρχεται από τα φύλλα του φυτού Melaleuca alternifolia, που είναι ενδημικό στην Αυστραλία. Περιέχει πάνω από 100 διαφορετικές ενώσεις, με πιθανές αντιβακτηριακές, αντιμυκητιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Λόγω αυτών των δυνατοτήτων, χρησιμοποιείται ευρέως σε προϊόντα περιποίησης δέρματος, μαλλιών και ως φυσικό γιατρικό σε διάφορες καταστάσεις.

pexels

Διατίθεται στο εμπόριο χωρίς ιατρική συνταγή ως καθαρό αιθέριο έλαιο (100%) ή σε αραιώσεις 5% έως 15% ως δραστικό συστατικό σε κρέμες, τζελ και καθαριστικά.

Πιθανά οφέλη του ελαίου τεϊόδεντρου: Τι δείχνει η έρευνα

Το έλαιο τεϊόδεντρου χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την αντιμετώπιση μικρών πληγών, τσιμπημάτων, ακμής, μυκητίασης νυχιών και του ποδιού του αθλητή. Έρευνες υποδεικνύουν ότι μπορεί να επιδρά καταστρέφοντας τα κυτταρικά τοιχώματα βακτηρίων και μυκήτων, εμποδίζοντας την ανάπτυξή τους και την αναπαραγωγή τους.

Αν και φαίνεται να έχει μικροβιοκτόνες, μυκητοκτόνες και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, απαιτείται περισσότερη έρευνα σε ανθρώπους για να κατανοηθεί πλήρως η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά του. Παρακάτω εξετάζουμε τι δείχνουν οι υπάρχουσες μελέτες για τις πιθανές του χρήσεις:

Ακμή

Το έλαιο τεϊόδεντρου χρησιμοποιείται συχνά σε θεραπείες ακμής λόγω της πιθανής αντιβακτηριακής και αντιφλεγμονώδους δράσης του. Η έρευνα δείχνει ότι μπορεί να βοηθήσει στη μείωση ήπιας ακμής, μειώνοντας τη φλεγμονή και καταπολεμώντας τα βακτήρια που προκαλούν την ακμή.

Αρκετές κλινικές μελέτες έχουν δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα στη χρήση του για την ακμή. Ωστόσο, διαφορές στον σχεδιασμό των μελετών καθιστούν δύσκολη την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά του.

pexels

Σε μια συγκριτική μελέτη, διαπιστώθηκε ότι το έλαιο τεϊόδεντρου δεν ήταν πιο αποτελεσματικό από το υπεροξείδιο του βενζοϋλίου (συχνό συστατικό κατά της ακμής), αλλά προκάλεσε λιγότερες παρενέργειες όπως ξηρότητα και ερεθισμό.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του 2024 της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία ώστε να συνιστάται η τοπική χρήση του ελαίου τεϊόδεντρου ως θεραπεία για την ακμή. Ωστόσο, λόγω της γενικά ήπιας δράσης του στο δέρμα, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως συμπληρωματική, αλλά όχι κύρια, φυσική επιλογή.

Πόδι του αθλητή (μυκητίαση ποδιών)

Η μυκητίαση ποδιών προκαλεί φαγούρα, ερυθρότητα και απολέπιση στο δέρμα των ποδιών. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το έλαιο τεϊόδεντρου μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα και να καταπολεμήσει τους μύκητες που την προκαλούν.

Μια μελέτη του 2002 διαπίστωσε ότι διαλύματα ελαίου τεϊόδεντρου σε συγκεντρώσεις 25% και 50% ήταν πιο αποτελεσματικά από εικονικά σκευάσματα χωρίς δραστικά συστατικά. Η μόλυνση εξαφανίστηκε στο 64% των ανθρώπων που χρησιμοποίησαν το έλαιο, σε σύγκριση με 31% στην ομάδα ελέγχου.

Μύκητες νυχιών

Οι μυκητιάσεις νυχιών είναι συχνές και προκαλούν πάχυνση, αποχρωματισμό και ευθραυστότητα των νυχιών.

Το έλαιο τεϊόδεντρου είναι από τις πιο μελετημένες φυσικές θεραπείες για τους μύκητες νυχιών, αλλά τα αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα. Πολλές μελέτες δεν περιλάμβαναν ομάδες ελέγχου ή δεν συνέκριναν το έλαιο με εγκεκριμένες φαρμακευτικές θεραπείες. Η ποικιλία στις μεθόδους και στα ποσοστά επιτυχίας καθιστούν δύσκολη την εξαγωγή σαφών συμπερασμάτων.

pexels

Κάποιες μελέτες δείχνουν ότι, με τακτική χρήση, μπορεί να βελτιώσει την όψη των νυχιών. Σε μια μελέτη του 1994, βρέθηκε εξίσου αποτελεσματικό με την κλοτριμαζόλη (συχνή αντιμυκητιασική κρέμα). Όμως, μια άλλη μελέτη του 1999 έδειξε ότι μόνο η συνδυαστική χρήση του με τη φαρμακευτική ουσία βουτεναφίνη οδήγησε σε πλήρη ίαση σε 80% των συμμετεχόντων. Το έλαιο τεϊόδεντρου μόνο του δεν είχε αποτελεσματικότητα.

Μια πιο πρόσφατη εργαστηριακή μελέτη του 2024 έδειξε ότι το έλαιο μπορεί να σκοτώσει συγκεκριμένα στελέχη μυκήτων στο δοκιμαστικό σωλήνα. Ωστόσο, δεν είναι ξεκάθαρο αν έχει το ίδιο αποτέλεσμα σε πραγματικές συνθήκες, και χρειάζονται περισσότερες μελέτες σε ανθρώπους.

Χρήση με ασφάλεια

Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου είναι γενικά ασφαλές για τοπική χρήση σε συγκεντρώσεις κάτω του 15%, αλλά δεν πρέπει ποτέ να καταπίνεται, να εφαρμόζεται σε μάτια ή αυτιά, ούτε να εισπνέεται. Δεν συνιστάται η χρήση του σε παιδιά κάτω των 12 ετών, εγκύους, θηλάζουσες ή άτομα με αλλεργίες στα συστατικά του.

Η Dr. Rebecca Gaffney, δερματολόγος στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, σημειώνει ότι το έλαιο τεϊόδεντρου «ενδέχεται να έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που μπορούν να βοηθήσουν σε δερματικές παθήσεις, αλλά δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητά του». Τονίζει επίσης πως «υψηλές συγκεντρώσεις και κακή αποθήκευση μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμό και δερματικό εξάνθημα».

Συμβουλές για ασφαλή χρήση:

• Αραίωση: Το καθαρό έλαιο είναι ισχυρό και μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό. Πάντα να το αραιώνεις με φορέα-έλαιο (π.χ. καρύδας ή ελιάς), ή να αγοράζεις έτοιμο αραιωμένο σκεύασμα.

• Όχι κατάποση: Είναι τοξικό αν καταποθεί.

• Δοκιμή ευαισθησίας: Κάνε πρώτα μια δοκιμή σε μικρή επιφάνεια δέρματος για να διαπιστώσεις αν υπάρχει αλλεργική αντίδραση.

• Συμβουλή γιατρού: Αν έχεις ευαίσθητο δέρμα, αλλεργίες ή κάποιο πρόβλημα υγείας, συμβουλέψου τον γιατρό σου πριν το χρησιμοποιήσεις.