Η Δανία βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο της συζήτησης για τα δικαιώματα των γυναικών και τις θρησκευτικές ελευθερίες. Μετά την απαγόρευση της μπούρκας και του νικάμπ σε δημόσιους χώρους το 2018, η κυβέρνηση ανακοίνωσε πριν λίγες μέρες ότι σκοπεύει να επεκτείνει την απαγόρευση σε σχολεία και πανεπιστήμια. Και η απόφαση αυτή έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, εντός και εκτός Δανίας.
Τι αλλάζει με τη νέα πρόταση;
Η νέα πρόταση της Δανικής κυβέρνησης προβλέπει ότι μαθήτριες και φοιτήτριες δεν θα μπορούν πλέον να φορούν μπούργκα ή νικάμπ μέσα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η Πρωθυπουργός Mette Frederiksen δηλώνει ότι «η δημοκρατία υπερέχει» και ότι η ισότητα των φύλων είναι μη διαπραγματεύσιμη στις σχολικές αίθουσες.
Κατά την ίδια, όσοι δεν αποδέχονται αυτές τις βασικές αξίες της Δανίας ίσως χρειαστεί να επανεξετάσουν τη θέση τους στη χώρα.
Τι υποστηρίζει η κυβέρνηση;
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η κάλυψη του προσώπου σε σχολεία:
Δυσκολεύει την επικοινωνία και τη συμμετοχή.
Συνδέεται (σύμφωνα με την ίδια) με μορφές κοινωνικού ελέγχου πάνω στις γυναίκες.
Δεν συμβαδίζει με τη σκανδιναβική κουλτούρα ισότητας και διαφάνειας.
Οι αντιδράσεις, όπως ήταν αναμενόμενο, ήταν άμεσες. Οργανώσεις όπως η Amnesty International χαρακτήρισε την πρόταση υπερβολική, αφού:
Μόνο 0,1% έως 0,2% των μουσουλμάνων γυναικών στη Δανία (περίπου 100-200 άτομα) φορούν νικάμπ.
Δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία ότι το νικάμπ συνδέεται με καταναγκασμό σε ευρεία κλίμακα.
Πολλές από τις γυναίκες που το φορούν το κάνουν συνειδητά και με προσωπική πίστη.
Η ουσία είναι πως μια μειοψηφία γυναικών αισθάνεται στοχοποιημένη, χωρίς να έχει προκαλέσει προβλήματα.
Σχολεία χωρίς χώρο προσευχής
Στο ίδιο πνεύμα, αρκετά πανεπιστήμια στη Δανία αφαίρεσαν τους χώρους προσευχής, ως ένδειξη «ουδετερότητας». Υποστηρίζουν ότι έτσι προάγεται η κοινή ταυτότητα των φοιτητών. Αλλά για κάποιες γυναίκες, αυτό ισοδυναμεί με αποκλεισμό.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για εμάς τις γυναίκες;
Ανεξαρτήτως θρησκείας, κουλτούρας ή προσωπικής άποψης για το νικάμπ, το ερώτημα είναι:
Ποιος αποφασίζει για το σώμα και την εμφάνισή μας;
Η συζήτηση για τη μπούργκα δεν είναι απλώς ένα πολιτικό θέμα· είναι μια γυναικεία υπόθεση, γιατί σχετίζεται με την αυτοδιάθεση του σώματος, το δικαίωμα στην επιλογή, είτε αφορά το να φοράς νικάμπ είτε να μην το φοράς, αλλά και το πώς μια κοινωνία αντιμετωπίζει τις “διαφορετικές” γυναίκες.
Μπορεί μια κοινωνία να προωθεί την ισότητα αφαιρώντας επιλογές; Ή μήπως, σε ορισμένες περιπτώσεις, η απαγόρευση προστατεύει;
Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες. Αυτό που είναι σίγουρο, όμως, είναι ότι η φωνή των ίδιων των γυναικών πρέπει να ακούγεται, όχι να μιλά η κοινωνία για λογαριασμό τους.
