Θα θυμάσαι βέβαια ότι για ένα διάστημα πριν από 1-2 χρόνια ήταν της μόδας το πλέξιμο και τα μαγαζιά με βελόνες και νήματα ξεφύτρωναν σαν τα μανιτάρια στις γειτονιές.
Όλοι είχαν πωρωθεί με τις βελόνες και τελικά μπορεί η μόδα να πέρασε αλλά η καινούργια δεξιότητα έμεινε και ήταν από τις λίγες μόδες που έκαναν καλό στον εγκέφαλο!
Αυτό το συν, και άλλα, ίσως είναι ο λόγος πίσω από την αναβίωση αυτού που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «χόμπι της γιαγιάς», όπως το βελονάκι, η παρατήρηση πουλιών, η κηπουρική, η ζαχαροπλαστική και άλλες ζεστές και άνετες ασχολίες. (Έχω ακούσει ακόμη και ότι η κατασκευή σετ LEGO για ενήλικες χαρακτηρίζεται «χόμπι της γιαγιάς» — βάζει τους κατασκευαστές στην ίδια χαλαρή κατάσταση με τους πλέκτες — αν και η δική μου γιαγιά προτιμούσε τα σταυρόλεξα!).
Και υπάρχουν πολλοί λόγοι να ξεκινήσει κανείς ένα τέτοιο χόμπι. «Όταν οι άνθρωποι βυθίζονται σε ένα χόμπι, συχνά βρίσκουν μια διαφυγή από τις καθημερινές πιέσεις, δημιουργώντας έναν ήρεμο χώρο όπου μπορούν να χαλαρώσουν και να επαναφορτιστούν», λέει η Patricia S. Dixon, κλινική ψυχολόγος στη Φλόριντα.
«Καθώς ακονίζουν τις δεξιότητές τους, μπορεί να βιώσουν μια ώθηση στην αυτοπεποίθηση. Επιπλέον, αν το χόμπι παρουσιάζει προκλήσεις, ενθαρρύνει τη γνωστική ανάπτυξη και την επίλυση προβλημάτων. Και η συμμετοχή σε ένα κοινό ενδιαφέρον μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, ενισχύοντας το αίσθημα του ανήκειν και της σύνδεσης».
Και αυτά είναι μόνο η αρχή των ωφελειών των χόμπι της γιαγιάς.
Η εκμάθηση ενός νέου χόμπι μπορεί να δώσει ώθηση στον εγκέφαλο
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα χόμπι που απαιτούν συνδυασμό νου και σώματος.
«Η έρευνα δείχνει ότι η εκμάθηση νέων δεξιοτήτων — όπως το να μάθεις ένα μουσικό όργανο ή μια καινούργια γλώσσα — μπορεί να ενισχύσει τη γνωστική λειτουργία και τη μνήμη. Αυτή η εμπλοκή προάγει τη νευροπλαστικότητα, την αξιοσημείωτη ικανότητα του εγκεφάλου να αναδιοργανώνεται δημιουργώντας νέες νευρωνικές συνδέσεις» λέει η Dr. Dixon.
Προσθέτει ότι τα χόμπι συνδέονται επίσης με μειωμένο κίνδυνο άνοιας και γνωστικής έκπτωσης στους ηλικιωμένους, ενώ οι άνθρωποι όλων των ηλικιών που ασχολούνται με αυτά παρουσιάζουν βελτιωμένη συγκέντρωση.
Τα χόμπι της γιαγιάς κάνουν καλό και στην ψυχική υγεία
Τα χόμπι της γιαγιάς είναι «εργοστάσια» καλών συναισθημάτων.
«Η αίσθηση νοήματος και επιτεύγματος είναι άλλοι δύο εξαιρετικοί τρόποι να ενισχύσουμε την ευεξία», λέει η Emma Palmer-Cooper, ερευνήτρια ψυχολόγος στο Ηνωμένο Βασίλειο.
«Ο καθορισμός προσωπικών στόχων σε οποιονδήποτε τομέα της ζωής, συμπεριλαμβανομένων αυτών των ασχολιών, δίνει σκοπό στις απολαύσεις μας. Είτε μαθαίνεις μια νέα τεχνική είτε προσπαθείς με ένα καινούργιο σχέδιο, η πρόοδος και το αίσθημα ολοκλήρωσης αυξάνουν την αυτοεκτίμηση, τα θετικά συναισθήματα και τη συνολική ευεξία» τονίζει.
Τα χόμπι δεν φέρνουν μόνο τα καλά συναισθήματα αλλά απομακρύνουν και τα κακά.
«Η ενασχόληση με δραστηριότητες που πραγματικά απολαμβάνουμε βοηθάει στην ανάπτυξη ανθεκτικότητας — την ικανότητα να προσαρμοζόμαστε στις προκλήσεις και να διαχειριζόμαστε το στρες», προσθέτει η Δρ. Palmer-Cooper.
«Όταν είμαστε πλήρως απορροφημένοι σε μια δημιουργική εργασία, μπορούμε να μπούμε σε κατάσταση "ροής", όπου επικεντρωνόμαστε εντελώς στο παρόν, αντί να σκεφτόμαστε το παρελθόν ή να ανησυχούμε για το μέλλον. Αυτό το επίπεδο εμπλοκής οδηγεί σε μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή και παραγωγικότητα» λέει ακόμα.
Τα χόμπι ενισχύουν το κοινωνικό σου δίκτυο
Φυσικά, μπορείς να πλέξεις, να ράψεις, να ψήσεις και να κάνεις κηπουρική μόνος σου. Αλλά όταν βυθίζεσαι σε ένα χόμπι, πιθανότατα θα έρθεις σε επαφή και με άλλους που το μοιράζονται — είτε μέσω φίλων που συμμετέχουν σε ομάδες, είτε μέσω διαδικτυακών κοινοτήτων, είτε ακόμη και με τις περιστασιακές γνωριμίες στο κατάστημα με τα υλικά.
«Η έρευνα έχει δείξει ότι οι πλέκτες που πλέκουν σε ομάδα είναι πιο πιθανό να αναφέρουν ότι νιώθουν πιο ήρεμοι και χαρούμενοι μετά το πλέξιμο, και ότι συχνά θεωρούν τις κοινωνικές τους συνδέσεις ως ένα από τα βασικά οφέλη», λέει η Δρ. Hobbs. «Οι πλέκτες μιλούν επίσης για τη σύνδεση με αγαπημένα πρόσωπα, οικογένεια και πολιτισμό μέσω της διατήρησης παραδοσιακών τεχνών ή της δημιουργίας δώρων.»
«Η ενασχόληση με ανθρώπους που έχουν κοινά ενδιαφέροντα ενισχύει το αίσθημα σύνδεσης, κάτι πολύτιμο στον σημερινό τεχνολογικά καθοδηγούμενο κόσμο που συχνά αφήνει τους ανθρώπους να νιώθουν απομονωμένοι», προσθέτει η Δρ. Dixon. «Μπορεί επίσης να σε παρακινήσει να βελτιώσεις και να εμβαθύνεις τις δεξιότητές σου, δημιουργώντας ένα περιβάλλον αμοιβαίας ανάπτυξης.» Επιπλέον, περισσότερος χρόνος σε ένα χόμπι σημαίνει λιγότερα λεπτά αφιερωμένα στο ατέρμονο σκρολάρισμα στα κοινωνικά δίκτυα, κάτι που επίσης βελτιώνει τη διάθεση.
Η επιστήμη δείχνει τα οφέλη των χόμπι της γιαγιάς
Εκτός από το πλέξιμο, μελέτες έχουν δείξει τα οφέλη και άλλων γιαγιαδίστικων ασχολιών:
Τέχνη με πηλό: Διάφορες μελέτες βρήκαν ότι η θεραπεία με πηλό βοηθά στη μείωση της κατάθλιψης σε ενήλικες και του άγχους σε φοιτητές.
Βελονάκι: Μια μελέτη του 2021 κατέληξε ότι το βελονάκι είναι μια «σχετικά χαμηλού κόστους, φορητή δραστηριότητα» που μπορεί να «προάγει την ευεξία στον γενικό πληθυσμό».
Σχέδιο: Μια μελέτη του 2019 βρήκε ότι ακόμη και 10 λεπτά σχεδίου την ημέρα μπορούν να βελτιώσουν τη διάθεση, και τα οφέλη αυξάνονται αν συνεχιστεί για έναν μήνα.
Κηπουρική: Μια μελέτη του 2020 από το Πανεπιστήμιο Princeton έδειξε ότι η κηπουρική φέρνει τα ίδια επίπεδα ευτυχίας με το ποδήλατο ή το φαγητό έξω. Μια άλλη μελέτη από το Kansas State University λέει ότι η κηπουρική βοηθάει τόσο το σώμα όσο και τον εγκέφαλο, και ότι οι ηλικιωμένοι μπορούν, μεταξύ άλλων, να βελτιώσουν τη δύναμη στα χέρια τους και την αυτοεκτίμηση.
Παρατήρηση πουλιών: Μια μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι το να βλέπουμε και να ακούμε πουλιά στην καθημερινότητα προσφέρει σημαντικά οφέλη στην ψυχική υγεία, τόσο σε ανθρώπους με κατάθλιψη όσο και χωρίς.
Photos: Unsplash
