Οι ερευνητές και οι θεραπευτές συμφωνούν εδώ και δεκαετίες ότι η οικειότητα σε μία σχέση δεν έχει μία μόνο διάσταση. Δεν είναι θέμα μόνο στοργής, έλξης, σεξ, συγκρούσεων ή επικοινωνίας. Είναι όλα αυτά μαζί, ταυτόχρονα. Αυτός ο συνδυασμός συνήθως συνοδεύεται και μια βαθιά αίσθηση οικειότητας, κάτι που ο διάσημος ερευνητής σχέσεων John Gottman ονόμασε «χάρτη αγάπης».
Αυτός ο όρος αναφέρεται σε έναν λεπτομερή νοητικό χάρτη όπου αποθηκεύετε γνώσεις για τον εσωτερικό κόσμο του/της συντρόφου σας: τις ελπίδες, τους φόβους, τις συνήθειες και τα όνειρά τους.
Η δύναμη αυτού του χάρτη μπορεί, με τη σειρά της, να υποδηλώσει και τη δύναμη της σχέσης. Από αυτή την οπτική, δεν είναι περίεργο που το «απομακρυνθήκαμε» αποτελεί έναν από τους πιο συχνούς λόγους διαζυγίου.
Με αυτό κατά νου, αυτες είναι δύο ερωτήσεις στις οποίες τα υγιή ζευγάρια που βρίσκονται σε μία σοβαρή σχέση πρέπει πάντα να μπορούν να απαντήσουν το ένα για το άλλο.
Αν μπορείτε να τις απαντήσετε σωστά, αυτό σημαίνει σύμφωνα με τους ψυχολόγους, ότι ένας από τους σημαντικότερους πυλώνες μιας υγιούς σχέσης είναι γερός: η συναισθηματική οικειότητα.
Οι ταινίες παρουσιάζουν την αγάπη ως μια όμορφη, μόνιμα ευτυχισμένη κατάσταση, αλλά η πραγματικότητα είναι λιγότερο γοητευτική. Η αληθινή αγάπη απαιτεί παρουσία όταν είναι πιο εύκολο να τρέξετε μακριά. Απαιτεί υπομονή όταν προτιμάτε να είστε εγωιστές, σας ζητά να είστε ταπεινοί όταν ο εγωισμός σας υπερισχύει.
Η αναγνώριση μιας από τις πιο δύσκολες αλήθειες της αγάπης - ότι μερικές φορές οι βαθύτερες ανησυχίες του συντρόφου σας δεν έχουν καμία σχέση με εσάς - είναι μία από τις πιο νηφάλιες αλλά απαραίτητες πτυχές μιας συντροφικής σχέσης. Και ταυτόχρονα, σας δίνει τη δυνατότητα να τους υποστηρίξετε εκεί όπου πραγματικά βρίσκονται.
1. Τι έχει μεγαλύτερη σημασία στη ζωή του/της συντρόφου μου αυτή την στιγμή;
Αυτή η ερώτηση δεν αφορά γενικότητες του τύπου «Ο/Η σύντροφός μου θέλει οικογένεια» ή «Ο/Η σύντροφός μου θέλει επαγγελματική επιτυχία». Αυτές είναι συνοπτικές περιγραφές που δεν αποτυπώνουν την πραγματική πολυπλοκότητα της προσωπικότητας κάποιου. Ο τρόπος με τον οποίο απαντάτε σε αυτή την ερώτηση δείχνει πόσο συντονισμένοι είστε με το παρόν της ζωής του/της συντρόφου σας.
Στην πραγματικότητα το ερώτημα είναι: Όταν ο/η σύντροφός σας αντιμετωπίζει κάτι σημαντικό, το γνωρίζετε;
Για παράδειγμα, ένα κρίσιμο σημείο στη δουλειά, ένας αγώνας με κάποιο πρόβλημα υγείας, μια μεγάλη αλλαγή στον τρόπο ζωής τους, θα μπορούσατε να εξηγήσετε γιατί αυτό έχει σημασία γι’ αυτούς και πώς νιώθουν για αυτό;
Σημειώστε, ωστόσο, ότι σύμφωνα με τους ψυχολόγους αυτή δεν είναι μια στατική ερώτηση.
Η απάντησή σας σήμερα πιθανότατα θα διαφέρει πολύ από την απάντηση που θα δίνατε πριν από ένα, πέντε ή δέκα χρόνια. Και αυτό διότι αλλάζει όπως είναι λογικό με τις συνθήκες της ζωής και την πάροδο του χρόνου.
Ένας σύντροφος που παλιότερα ενδιαφερόταν μόνο να τελειώσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές μπορεί σε λίγα χρόνια να ενδιαφέρεται αποκλειστικά για τη γονεϊκότητα, τη χρηματοοικονομική σταθερότητα ή την ανακάλυψη της ανεξαρτησίας του.
Από αυτή την άποψη, τα ζευγάρια που παραμένουν υγιή με την πάροδο του χρόνου παραμένουν ενημερωμένα για αυτές τις συνεχώς εξελισσόμενες προτεραιότητες. Ξέρουν την απάντηση σήμερα και γιορτάζουν το πώς έχει αλλάξει με τα χρόνια.
Μια μελέτη του 2020 στο περιοδικό Emotion επισημαίνει ότι είναι πιο πιθανό να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας (ειδικά τα ευάλωτα) όταν νιώθουμε ότι ο σύντροφός μας είναι συντονισμένος και συναισθηματικά διαθέσιμος. Στο πλαίσιο μιας πραγματικής σχέσης, αυτό σημαίνει ότι η συναισθηματική έκφραση του συντρόφου σας εξαρτάται συχνά από το αν πιστεύει ότι νοιάζεστε.
Η ανταπόκριση είναι που καθορίζει αν ένας σύντροφος θα θελήσει να ανοιχτεί. Το να μπορείτε να απαντήσετε με σιγουριά και ακρίβεια σε αυτή την ερώτηση σημαίνει ότι η ανταπόκρισή σας καλεί την ειλικρίνεια. Αν όχι, θεωρήστε το ως υπενθύμιση ότι ίσως χρειάζεται να προσπαθήσετε περισσότερο να αποκτήσετε πρόσβαση στον εσωτερικό κόσμο του συντρόφου σας.
Unsplash
2. Ποια είναι τα ευάλωτα σημεία του/της συντρόφου μου;
Όλοι κουβαλάμε «βάρη»: ανασφάλειες, τραύματα, φόβους, ψυχολογικές δυσκολίες. Αυτές οι ευαλωτότητες σχεδόν πάντα εμφανίζονται κάποια στιγμή σε μια πραγματικά στενή σχέση. Και το πώς γίνονται δεκτές μπορεί να καθορίσει πόσο ασφαλής θα νιώσει κάποιος και πόση εμπιστοσύνη θα δείξει στον/στη σύντροφό του.
Μια μελέτη του 2025 από το Psychiatric Quarterly έδειξε ότι άτομα με υψηλά επίπεδα ψυχολογικής ευαλωτότητας — δηλαδή με χαμηλή αντοχή στο στρες και τάση για αρνητικά μοτίβα σκέψης — ανέφεραν σταθερά χαμηλότερη ικανοποίηση στη σχέση τους.
Το να αγνοείτε τις ευαλωτότητες του συντρόφου σας δεν σας κάνει «τον τέλειο σύντροφο». Στην πραγματικότητα, το να κλείνετε τα μάτια επιτρέπει σε αυτές να εξαπλωθούν με τρόπους δυνητικά επιβλαβείς και πιθανώς καταστροφικούς για τη σχέση.
Αντιθέτως, το να τις γνωρίζετε σημαίνει ότι ο άλλος έχει νιώσει τόση ασφάλεια και εμπιστοσύνη που σας έχει δείξει τις ευάλωτες πλευρές του.
Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει λειτουργείτε ως ο ψυχολόγος του/της συντρόφου σας. Σημαίνει όμως ότι πρέπει να έχετε μια καθαρή εικόνα για το τι τους κάνει να νιώθουν εκτεθειμένοι, πώς να προσεγγίζετε αυτά τα θέματα με προσοχή και κυρίως τι συμβαίνει αν αντιμετωπιστούν απερίσκεπτα.
Ένας σύντροφος με εμπειρίες εγκατάλειψης, για παράδειγμα, θα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στην παρουσία σας, συναισθηματικά και σωματικά. Ένα ιστορικό οικονομικής αστάθειας μπορεί να κάνει τις συζητήσεις για τα χρήματα ιδιαίτερα φορτισμένες. Το να γνωρίζετε αυτά τα μοτίβα δεν τα διορθώνει από μόνο του, όμως σας δίνει δύναμη να τα προσεγγίζετε με περισσότερη ενσυναίσθηση.
Από αυτή την οπτική, το να μπορείτε να απαντήσετε ειλικρινά σε αυτή την ερώτηση σημαίνει ότι σαν ζευγάρι έχει κάνει τις «δύσκολες» συζητήσεις και έχετε βγει από αυτές πιο δυνατοί.
Διαβάστε ακόμα:
